Annelere uygulanan meleis`in geçiş kuramına dayalı sağlığı geliştirme izlem programının anne bebek bağlanmasına, anne öz yeterliliğine ve bebek gelişimine etkisi: Randomize kontrollü çalışma

Abstract

Çalışmada 36-40. gebelik haftasından başlayarak doğum sonu altıncı aya kadar Meleis'in Geçiş Kuramı'na göre uygulanan sağlığı geliştirme izlem programının anne bebek bağlanmasına, anne öz yeterliliğine ve bebeklerin gelişimi üzerine etkisini belirlemek amaçlandı.Bu çalışma paralel grup, randomize kontrollü çalışmadır. Çalışma Konya ili Karatay 52 Karbel Aile Sağlığı Merkezi'nde yürütüldü. Veriler 03 Ekim 2018 – 12 Ağustos 2019 tarihleri arasında 64 gebeden/anneden (36-40 gebelik haftası, doğum sonu iki ve altıncı ay) toplandı. Girişim (n= 32) ve kontrol gruplarına (n= 32) 64 gebe randomize atandı. Girişim grubuna Sağlığı Geliştirme İzlem Programı (SGİP), kontrol grubuna ise standart bakım uygulandı. Veriler Aile Bilgi Formu, Bebek İzlem Formu, Denver II Gelişim Taraması Testi, Prenatal Bağlanma Ölçeği, Maternal Bağlanma Ölçeği, Ebeveyn Öz Yeterlilik Ölçeği ile toplandı. Gebeler 36-40. gebelik haftasından doğum sonu altıncı aya kadar izlendi. Çalışmanın primer sonuçları annelerin bağlanma düzeyi, öz yeterlilik düzeyi, bebeklerin büyüme ve gelişme düzeyidir. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistiklerin yanı sıra Pearson ki-kare test ve Fisher's exact testi, bağımsız gruplarda t testi, bağımlı gruplarda t testi, Yates Düzeltmeli Ki-kare testi, tekrarlı ölçümlerde varyans analizi kullanıldı. İstatistiksel anlamlılık p<0.05 olarak kabul edildi.SGİP uygulanan annelerde bağlanma düzeyi (d: 1,20), ebeveyn öz yeterliliği (d: 1,37), bebeklerin gelişim düzeyinde (C. V: .41) anlamlı bir fark olduğu (p<0,05), bebeklerin büyüme düzeyinde (d: .20, d: .22, d: .11, d: .26) anlamlı bir fark olmadığı (p>0,05) bulundu. Bebek sağlığının korunması ve geliştirmesinde gebelikten başlanarak kurama dayalı yapılan hemşirelik girişimlerinin anne bebek bağlanmasına, ebeveyn öz yeterliliğine ve bebeğin gelişimine etkisi olduğu görüldü. Meleis'in Geçiş Kuramı'na dayalı hazırlanan SGİP anneliğe geçişin desteklenmesi için etkili bulundu. Bu doğrultuda anneliğe geçişin kolaylaştırılması ve bebek sağlığının iyileştirilmesi için gebelikten başlanarak anne bebek bağlanmasının desteklenmesi, annelerin öz yeterliliğinin arttırılması ve bebek gelişiminin desteklenmesi önemlidir.Bu çalışma Clinical Trials veri tabanına kayıtlıdır (NCT04109651, Eylül 2019).Anahtar Sözcükler: Anne Bebek Bağlanması; Ebeveyn Öz Yeterliliği; Bebek Gelişimi; Meleis; Geçiş Kuramı; Hemşirelik Girişimleri, Sağlığı Geliştirme İzlem Programı.

The aim of the study was to determine the effect of Meleis 'Health Transformation Theory based on Meleis' Transition Theory starting from 36-40 weeks of gestation until the sixth month of birth on mother infant attachment, mother self-efficacy and infant development.This is a parallel group, randomized controlled trial. The study was conducted in Karatay 52 Karbel Family Health Center in Konya. Data were collected from 64 pregnant / mothers (36-40 weeks of gestation, two and sixth postpartum months) between 03 October 2018 - 12 August 2019. 64 pregnant women were randomly assigned to the intervention (n = 32) and control groups (n = 32). The Health Promotion Monitoring Program (HPMP) was applied to the intervention group and standard care was applied to the control group. Data were collected by Family Information Form, Follow-up Form, Denver II Development Screening Test, Prenatal Attachment Scale, Maternal Attachment Scale, Parental Self-Efficacy Scale. Pregnant women 36-40. from the gestational week to postpartum sixth month. The primary results of the study were mothers 'attachment level, self-efficacy level and infants' growth and development level. In addition to descriptive statistics, Pearson chi-square test and Fisher's exact test, independent groups t test, dependent groups t test, Yates Corrected Chi-square test, and variance analysis were used for repeated measures. Statistical significance was accepted as p <0.05.There was a significant difference in the level of attachment (d: 1,20), parental self-efficacy (d: 1,37) and infants' developmental level (C. V: .41) in the mothers undergoing Health Promotion Monitoring Program (p< 0.05), infants' growth level (d: .20, .22, .11, .26) was not significant difference (p> 0.05). It was seen that nursing interventions based on theory starting from pregnancy on the protection and development of infant health had an effect on maternal attachment, parental self-efficacy and development of the baby. HPMP was found to be effective in supporting the transition to motherhood. In order to facilitate the transition to motherhood and to improve baby health, it is important to support maternal attachment, increase mothers' self efficacy and support baby development starting from pregnancy.This study is registered in the Clinical Trials database (NCT04109651, September 2019).Keywords: Maternal Attachment; Parental Self-Efficacy; Infant Development; Meleis; Transition Theory; Nursing Interventions, Health Promotion Monitoring Program.