Premenapozal ve postmenapozal sağlıklı ve diabetik kadınlarda vücut yağ dağılımı ile androjenik hormonlar ve serum lipid düzeyleri arasındaki ilişki

Abstract

7. ÖZET Çalışmaya katılan 110 kadın, premenapozal ve postmenapozal nondiabetik ve diabetik olmak üzere 4 gruba ayrıldı. Tüm vakalarda BKİ, bel ve kalça çevresi ölçümü ile BKO hesaplanması, triseps, suprailium ve uyluk bölgelerinden deri kıvrımı ölçümü ve bu üç deri kıvrımınının toplamı tablolardan karşılaştırılarak vücut yağ yüzdesi hesaplandı. Bu antropometrik ölçümler ile vakaların çeşitli serum lipid ve androjenik hormon düzeyleri arasındaki ilişkiler araştırıldı. Gruplar arası istatistiksel karşılaştırmalar yapıldı. BKO, diabetiklerde nondiabetiklere göre, postmenapozal gruplarda premenapozal gruplara göre daha yüksekti. BKİ premenapozal nondiabetiklerle diabetiklerde benzer iken, postmenapozal nondiabetiklerde diabetiklere göre ve postmenapozal gruplarda premenapozal gruplara göre daha yüksekti. Postmenapozal nondiabetik kadınların AKŞ, total kolesterol ve LDL kolesterol düzeyleri premenapozal nondiabetiklere göre daha yüksekti. Postmenapozal HT olmayan kadınların ortalama sistolik ve diastolik KB'ları premenapozal HT olmayan kadınlara göre daha yüksekti. HT'u olan kadınlarda HT olmayanlara göre BKİ, BKO ve bel çevresi daha yüksek bulundu. HT olmayan kadınlarda BKİ, bel çevresi, triseps deri kıvrım kalınlığı ve vücut yağ yüzdesi sistolik ve diastolik KB'ları ile anlamlı korelasyon gösterdi. BKO ile diastolik KB anlamlı korelasyon göstermezken, sistolik KB ile anlamlı fakat zayıf bir korelasyon vardı. Çalışmaya katılan vakaların 24'ünde (%21.8) deri kıvrım kalınlıklarının ölçüm sınırının üzerinde olması nedeni ile vücut yağ yüzdeleri hesaplanamadı. BKO 0.87'nin üstünde olan 8 vakada AKŞ normal iken OGTT ile diabet teşhisinde bulunulmuştur. Premenapozal nondiabetik grupta BKİ, serum total kolesterol, trigliserid ve LDL-kolesterol düzeyleri ile pozitif, HDL- kolesterol düzeyleri ile negatif bir korelasyon göstermekteydi. Bel çevresi ve triseps deri kıvrım kalınlığı, bu grupta trigliserid düzeyleri ile korele idi. Premenapozal diabetik grupta BKİ, nondiabetik grupta olduğu gibi kolesterol ve LDL-kolesterol düzeyleri ile korelasyon göstermekteydi. Bel çevresi trigliserid ile, triseps deri kıvrım kalınlığı ve vücut yağ yüzdesi serum kolesterol, trigliserid, LDL-kolesterol ve apo B düzeyleri için anlamlı bir pozitif ilişki gösterdiler. Postmenapozal gruplarda benzer korelasyonlar görülmedi. Total ve serbest testosteron düzeyleri postmenapozal diabetiklerde premenapozal diabetiklere göre daha düşük bulundu. Serbest testosteron premenapozal diabetiklerde nondiabetiklere göre daha yüksekti. Bunun dışında diğer hormon değerleri anlamlı bir farklılık göstermemekteydi. Vücut yağ dağılımı ve miktarı ile androjenik hormonlar bir korelasyon göstermedi. Androjenik hormonlar genel olarak lipid düzeylerini etkilememekteydiler. Sonuç olarak menapozun obezite, vücut yağ dağılımı ve çeşitli metabolik profiller üzerinde olumsuz sonuçları olduğu, bel çevresi ve BKO ölçümünün BKİ'nden farklı bir obezite kriteri olduğu, deri kıvrım kalınlığı ölçümlerinin yağ dağılımını belirlemede obezlerde yetersiz olduğu görüldü. Androjenik hormonların ise vücut yağ dağılımı üzerine bir etkisi saptanamadı. 61

8. SUMMARY A total of 110 women participated in the study were divided into 4 groups as premenopausal nondiabetic and diabetic, and postmenopausal nondiabetic and diabetic. BMI (body mass index), waist and hip circumference measurements, WHR (waist to hip ratio) calculation, triceps, suprailiac and thigh skinfold thickness measurements and body fat % estimation by comparing skinfold thicknesses with tables were done to all cases. These anthropometric measurements were compared for any association with serum lipid and androgenic hormon levels. Statistical comparisions were made between study groups. WHR was higher in diabetics than nondiabetics, and higher in postmenopausal groups than premenopausal groups. BMI was similar in premenopasual groups, but it was higher in postmenopausal nondiabetic group than premenopausal nondiabetics and was higher in postmenopausal nondiabetic group comparing to postmenopausal diabetic group. Fasting blood sugar, total cholesterol and LDL cholesterol levels were higher in postmenopausal nondiabetic women comparing to premenopausal nondiabetic women. Postmenopausal nonhypertensives had higher systolic and diastolic blood pressures than premenopausal nonhypertensives. Nonhypertensive women had lower BMI, WHR, and waist circumference. In nonhypertensive women, BMI, waist circumference, triceps skinfold thickness and body fat % were highly correlated with systolic and diastolic blood pressures. WHR did not show significant correlation with diastolic blood pressure and showed significant but weak correlation with systolic blood pressure. Skinfold measurements could not be performed in 24 cases (21.8%) in the study group. Eight cases who had WHR more than 0.87, were found to be diabetic with OGTT. BMI showed significant positive correlation with total cholesterol, triglyceride, and LDL-cholesterol levels, and negative correlation with HDL- cholesterol in premenopausal nondiabetic group. Waist circumference, and triceps skinfold thickness were also positively correlated with triglyceride levels. BMI also positively correlated with cholesterol and LDL-cholesterol levels in premenopausal diabetic group. Waist circumference was positively correlated with triglyceride and triceps skinfold thickness and bod fat % with triglyceride, cholesterol, LDL-cholesterol, and apoprotein B in the premenopausal diabetics. The same correlations were not observed in postmenopausal groups. Total and free testosteron levels were lower postmenopausal diabetics than premenopausal diabetics. Free testosteron was higher in premenopausal diabetics than premenopausal nondiabetics. Besides these no significant differences were found between hormon levels. Body fat distribution and amount did not show significant correlation with androgenic hormones. Generally androgenic hormones did not affect serum lipid levels. As a result menopause has significant negative consequences on obesity, body fat distribution, and various metabolic profiles; waist circumference measurements and WHR are different criteria for obesity than BMI; skinfold measurements are inadequate in obese subjects; and androgenic hormone levels have no affect on body fat distribution. 62