Toplum ve hastane kökenli genişlemiş spektrumlu beta-laktamaz üreten mikroorganizmalarla oluşan üriner sistem enfeksiyonlarında risk faktörleri ve tedavi yaklaşımları

Abstract

Üriner sistem enfeksiyonları (ÜSE) hekimlerin en sık karşılaştıkları enfeksiyonlardır. Son yıllarda genişlemiş spektrumlu beta-laktamaz (GSBL) üreten mikroorganizmalar sadece hastane kökenli ÜSE'den değil aynı zamanda toplum kökenli ÜSE'den de sorumlu olmaktadır. Bu çalışmada GSBL üreten mikroorganizmaların oluşturduğu toplum ve hastane kökenli ÜSE'de risk faktörleri, ayaktan ve yatan hastalarda farklı tedavi yaklaşımlarının değerlendirmesi amaçlanmıştır.Bu çalışmada 1 Ocak 2012 -31 Aralık 2013 tarihleri arasında Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Poliklinik ve Klinikleri'nde GSBL üreten mikroorganizmalarla oluşan ÜSE nedeniyle takip edilen 200 hastanın verileri retrospektif olarak değerlendirildi.GSBL üreten mikroorganizma ile oluşan 200 ÜSE'nin 108'inin (%54) toplum kökenli, 92'sinin (%46) hastane kökenli olduğu tespit edildi. Hastane ve toplum kökenli enfeksiyonu olan hastalarda en sık komplike ÜSE görüldüğü tespit edildi (sırasıyla %89.13- %72.22). Hastane kökenli enfeksiyonlarda komplike ÜSE toplum kökenli enfeksiyonlara göre daha sık bulundu (p=0.004). Toplum kökenli enfeksiyonlarda ise akut komplike olmayan piyelonefrit ve basit sistit hastane kökenli enfeksiyonu olanlara göre daha sık bulundu (p değerleri sırasıyla 0.001, 0.012).Toplum kökenli enfeksiyonlarda en sık fosfomisin + nitrofurantoin kullanıldığı, hastane kökenli enfeksiyonlarda en sık ertapenem kullanıldığı tespit edildi. Hastane kökenli enfeksiyonlarda imipenem kullanımı toplum kökenli enfeksiyonlara göre daha sık bulundu. (p= 0.001) Toplum kökenli enfeksiyonlarda ise fosfomisin + nitrofurantoin kullanımı daha sık bulundu. (p=0.003) Antibiyotik duyarlılık sonuçlarına göre duyarlı olgularda kinolon grubu antibiyotikler ve piperasilin tazobaktamın da kullanıldığı tespit edildi. Toplum ve hastane kökenli enfeksiyonlarda etkenlerin sık kullanılan antibiyotiklere duyarlılık oranları karşılaştırıldığında istatiksel olarak anlamlı farklılık tespit edilmedi. Altta yatan hastalık varlığı, son 1 ay içinde antibiyotik kullanım öyküsü, hastanede yatış öyküsü ve üriner kateterizasyon GSBL üreten mikroorganizmalarla oluşan ÜSE için öne çıkan risk faktörleri olarak bulundu. Bu enfeksiyonların tedavisinde ilk seçenek olarak karbapenemlerin tercih edildiği görüldü. Klinik ve laboratuvar bulgulara göre ayaktan tedavi verilmesi planlanan hastalarda fosfomisin + nitrofurantoin kombinasyonu GSBL üreten mikroorganizmalarla oluşan ÜSE'lerin ayaktan tedavisi için iyi bir alternatif olarak tespit edildi. Anahtar kelimeler: İdrar, GSBL, toplum, hastane

Urinary tract infections (UTI) are the most common infections encountered by physicians. In recent years, Extended-spectrum beta-lactamase (ESBL) producing microorganisms are responsible not only for healthcare-associated but also for community-acquired UTI. The aim of this study is to evaluate the risk factors of community acquired and healthcare associated UTI caused by ESBL producing microorganisms and treatment options in outpatients and inpatients. In this study 200 patients with ÜSE caused by ESBL producing microorganisms were followed up on the date 1 January 2012 between 31 December 2013 at Selcuk University Faculty of Medicine Hospital Polyclinic and Clinics were evaluated retrospectively.A total of 200 patients were studied, of whom 108 (54%) had community-acquired and 92 (46%) had healthcare associated UTI. Complicated UTI was the most common clinical status both in community acquired and healthcare associated UTI (respectively 89.13%- 72.22%). Complicated UTI was more frequent in healthcare associated UTI than community-acquired UTI (p=0.004). Cystitis and acute uncomplicated pyelonephritis were more frequent in community-acquired UTI than healthcare associated UTI (p value respectively 0.001, 0.012).Nitrofurantoin + fosfomycin were the most most commonly used antibiotics in community acquired UTI treatment and ertapenem was in healthcare associated UTI. İmipenem was more used in healthcare associated UTI than community-acquired UTI (p= 0.001). Nitrofurantoin + fosfomycin were more used in community-acquired UTI than healthcare associated UTI (p= 0.003). Quinolones and piperacillin tazobactam are also used in sensitive cases according to the antibiotic susceptibility test. In compared susceptibility rates to commonly used antibiotics in community-acquired and healthcare associated UTI there was no statistically significant difference.The presence of underlying disease, history of antibiotic use in the past month, hospital admission in the last 6 months and urinary catheterization were the risk factors in healthcare associated UTI caused by ESBL producing microorganisms. Carbapenems were seen the first choice in the treatment of these infections. According to clinical and laboratory findings, combination of nitrofurantoin + fosfomycin was a good alternative for the treatment of outpatients with UTI caused by ESBL producing microorganisms. Keywords: Urine, ESBL, community, hospital