Konya ili okul öncesi eğitim kurumlarında `anadili çalışmaları eğitim programının değerlendirilmesi`

Abstract

bölM '??: v ÖZET, SONUÇ VE ÖNERÎIıER A. özet Çocuğun aile çevresindeki imkânları ne kadar elve rişli olursa olsun ilkokula hazırlanması için, yaşıtlarıy la birlikte olacağı uygun bir ortama ve uzman eğitimcile rin gözetimine ihtiyacı vardır. Okulöncesi eğitimin yaygınlaştırılması ve fonksi yonel olması için, dünyanın bir çok ülkelerinde olduğu gi bi ülkemizde de çeşitli bilimsel toplantılarda ve Milli E- ğitim ŞÛra'larında konu ele alınmıştır. Okulöncesi eğitim kurumlarının başarısında öğret menlerin yanısıra toplumun isteklerine, ihtiyaçlarına uy gun olarak hazırlanmış programlı bir çalışmaya gerek var dır. Okulöncesi eğitim kurumlarında uygulanan bir günlük faaliyet programı içinde yer alan faaliyetlerden biri de öğretmen önderliğinde yapılan anadili çalışmalarıdır. Ço cuk hayatında son derece önem taşıyan anadili çalışmaları nı, anaokulu öğretmeni sistemli bir şekilde planlamalı ve çocuğun cümleler içinde geçen kelimeleri anlamlandırabil- mesini sağlamalıdır. Gerek eğitimin her kademesinde, gerek se meslekte başarı, büyük ölçüde dili anlayabilme ve kul lanabilme yeteneğine bağlı olduğundan, öğretmen dile gere ken önemi vermelidir. Bu araştırmanın konusunu teşkil eden okulöncesi e- ğitim kurumlarında anadili faaliyet programının, çeşitli şekillerde ele alınarak uygulandığı görülmektedir. Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı. nca da okulöncesi eğitim kurumlarına uygun bir program hazırlanmadığından, okullar arasında farklı uygulamaların yapıldığı ve bir örnekliğin sağlanamadığı görülmektedir. Ayrıca okulöncesi eğitim ku rumlarının anadili faaliyet programı ile ilgili araştırma lar da yok denecek kadar azdır^> Yapılan bu araştırma ile 140141 alandaki araştırma eksikliğinin giderilebileceği ve böyle ce anadili faaliyetlerine gereken önemin verileceği ve bu konuda karşılaşılan sorunların çözümü için, bazı önlemle rin alınabileceği düşünülmektedir. Bu araştırmanın genel amacı, okulöncesi eğitim prog ramında yer alan anadili çalışmaları eğitim programı uygu lamalarında ne tür çalışmalara yer verildiğini gözlem yo luyla öğretmenlerin anadili çalışmalarına ilişkin görüş ve düşüncelerini de görüşme yoluyla alarak, sonuçta program geliştirme açısından bir değerlendirme yapabilmektir. Araştırma sonuçlarının, okulöncesi eğitim kurumla rında çalışan ve çalışacak öğretmenlere faydalı olacağı u- mulmaktadır. Bu araştırmada, ön deneme sonucunda geliştirilen gözlem ve görüşme formlarının, jüri yoluyla toplanan veri lerin ve yazılı kaynaklardan elde edilen bilgilerin geçer li ve güvenilir olacağı varsayımından hareket edilmiştir. Araştırma Konya îli, okulöncesi eğitim kurumların- ?:. daki anadili çalışmalarının gözlem ve görüşme tekniği kul lanılarak değerlendirilmesi ile sınırlıdır. Gözlem ve tarama modeli ile ayrıntılı durum tesbit niteliğindeki araştırmanın verileri, yazılı kaynaklara ek olarak, doğrudan ilgili kaynak gruplardan toplanmıştır. / Araştırmanın evreni, Konya îli Merkezi 'nde bulunan 26 okul öncesi eğitim kurumudur. Yansızlık kuralına bağlı kalına rak evrendeki 26 okulöncesi eğitim kurumundan 13 okul ve bu okullarda çalışan 40 öğretmen örnekleme alınmıştır. Gözlem ve görüşme f ormlarındaki sorular sıralama ölçeği türünde olup, `Evet`, `Kısmen`, `Hayır` şeklinde değerler verilerek sayısallaştırılmıştır. Üçlü Jüri tara fından bilgi toplama araçları ile elde edilen verilerin a- nalizi bilgisayar yardımı ile gerçekleştirilmiştir. Gözlem ve görüşmeden elde edilen veriler frekans dağılımı ve yüz deler şeklinde özetlendikten sonra, gerekli durumlarda t, X ve Contincens'i (C) çözümlemeleri yapılmıştır. Manidar- lıkları ise,.01 ve.05 düzeylerinde çift yönlü olarak sı- nanmıştır.142 Bu araştırma sonucunda, örneklenil oluşturan, öğret menlerle ilgili kişisel bilgiler, cinsiyete, çalıştıkları kurumlara, mezun oldukları okullara, meslekteki kıdemleri ne ve hizmet-içi eğitim kurslarına katılıp katılmadıkları na göre belirlenmiştir. Anadili eğitimi faaliyet programı ile ilgili bulgu lar, anadili çalışmaları eğitim programında yer alması ge rekli olan amaçlar, öğretmenlerin çocukları anadili faali yetlerine yönlendirmeleri, anadili faaliyet programında yer alan faaliyetlerin neler olduğu, bu çalışmalarla ilgi li Öğretme-öğrenme süreçleri ile değerlendirme öğeleri ay rı ayrı başlıklar halinde düzenlenmiş ve ayrıntılı amaçlar da belirtildiği şekilde test edilmiştir. Örneklemi oluştu ran okullarda gözlem ve görüşmeden elde edilen veriler a- rasında manidar bir fark bulunup bulunmadığı araştırılmış tır. Araştırma sonunda elde edilen bulgulara göre sonuç lar çıkarılmış, öneriler geliştirilmiştir. B. Sonuçlar Bu araştırma, kendi sınırlılıkları içinde belirle nen amaçları doğrultusunda dördüncü bölümde yer alan tab lolarda özetlenen bulguların ışığı altında ve ayrıntılı amaçlarda belirlenen sorunların sırasına göre okulöncesi eğitim kurumlarında uygulanan anadili çalışmaları eğitim programıyla ilgili sorunları belirlemeye çalışmıştır. Elde edilen sonuçlar, kişisel durumlarla ilgili ve anadili ça lışmaları eğitim programına ilişkin bulgulara dayanılarak ortaya konulmaya çalışılmıştır. öğretmenlerin kişisel durumlarına ve anadili çalış maları eğitim programına ilişkin sonuçlar aşağıda ifade edilmeye ç alı şılmı ş t ir. 1. öğretmenlerle İlgili Kişisel Sonuçlar. Okulöncesi eğitim kurumlarında görevli öğretmen lerin tamamının, kadın olduğu anlaşılmaktadır.. öğretmenlerin çoğunluğunun, İlkokullara Bağlı i-,- Anasınıflarında görev yapmakta oldukları görülmüştür.