Azgelişmişlik ve gelişmişlik üzerine bir inceleme

Abstract

ÖZET İçinde bulunduğumuz dönem, bilim gündeminin hızla değiştiği bir dönemdir. Özellikle sosyal bilimlerdeki bilimsel çalışmalar ve bu çalışmaların sonuçları hızla değişmektedir. Bu değişim ise dünyamızda görülen pratik değişmelerle başabaaş gitmektedir. İktisat biliminin `İktisadi Büyüme ve Kalkınma` dalında da benzer bilimsil değişiklikler yaşanmaktadır. Özellikle `gelişmişlik` ve `azgelişmişlik bağlamında pekçok bilimsel değişiklik yaşanmaktadır. Zira bu kavramların tammlanmalarındaki güçlük, bu kavramlarla ilgili çalışmaların da değişiklik göstermesiyle sonuçlanmaktadır. Bu ve bunlarla ilgili diğer kavramlardaki tanımlama güçlüğü, bilim gündemine pekçok ayrılığı getirirken bu ayrılığın pratik uygulamalara da yansımasına neden olmaktadır. Pratiğe yansıyan problemler genellikle ülkelerin ekonomi- politik kararlarında günyüzüne çıkmaktadır. `Azgelişmişlik ve Gelişmişlik Üzerine Bir İnceleme` başlığını taşıyan tezimizdeki ana amaçlarımız şunlar olmaktadır: a. `Kalkınma`, `Gelişme`, `Büyüme`, `Azgelişmiş Ülkeler`, `Gelişmiş Ülkeler` kavramlarının literatürde geçen tanımları arasında karmaşanın bulunduğunun sergilenmesi. b. Azgelişmişliği açıklayan teorilerin ortaya konarak bunlardan en güçlü olanın belirlenip, diğerlerinin eleştirisinin yapılması. c. `Gelişmişlik` ve `Azgelişmişlik` bağlamında yapılacak analizlere ve ülkelerin bu kavramlarla nitelendirilmelerine pek çok ekonomik göstergenin katılmasının gerekli olduğunun ispatının yapılması. Bu ana amaçlarımız doğrultusunda tezimizin birinci bölümünde konuya bir giriş yaparak, dünya ekonomisinin içinde bulunduğu genel ekonomik görünümü çizdik ve yine bu bölümde tezimizde açıklayacağımız araştırma sorularını, tezimiz amacını ve metodolojisini belirttik. İkinci bölümde; literatürde bulunan ve konumuzla ilgili tanımlamalar arasındaki tanım karmaşasını ortaya koyarak, genel geçer bir tanıma varılmasındaki güçlükleri belirttik. Ve tezimizde kullanacağımız kavramları tanımladık.ü Tezimizin üçüncü bölümünde, `azgelişmişlik` kavramı ve `azgelişmiş ülkeler`i inceleyerek, azgelişmişliğin nedenlerini belirttik. Ve bundan sonra `azgelişmişlik teorileri`ni inceleyerek bu teorilerden en geçerli olanını belirtip, diğerlerine eleştirel bir yaklaşımda bulunduk. Dördüncü bölümde, ikinci bölümde açıkladığımız kavram karmaşasının ve niteleme zorluklarının çözülebilmesi için bir uygulama yaptık. Türkiye'nin son dönem rakamlarından faydalanarak, ülkelerin nitelenebilmeleri için pek çok ekonomik, siyasi, sosyal ve psikolojik unsurun niteleme çalışmasına dahil olmasının gerektiğini gösterdik. Beşinci ve son bölümde ise; tezimizin kısa bir açıklamasını yaparak, azgelişmişlik için genel görüşlerimizi açıkladık ve yararlandığımız kaynaklan da ekledik.

Ill SUMMARY This period we live in is the time of rapid changes in the agenda of science. Scientific studies, particularly in the domain of social sciences, and their affects have been changing very fast. And this modification is an par with the practical changes seen in our world. Similar scientific changes in the `Economical Expansion and Development` field of Economics have also been observed. Numerous Changes especially in terms of `being developed and underdeveloped` have been being experienced in recent times. Because of the difficulties in their definitions, studies on these terms and concepts are also caused to show differences. Such difficulties in defining this and other relevant concepts have brought several diversions in to the appends of science, which also cause these diversities reflect towards practical applications. Those problems faced in practice generally appear themselves in socio-political decisions of the countries. Those are the main purposes of our thesis with the title of `A Study on Being Developed and Underdeveloped.` a) To display the existing confusion between the definitions, in the present literature, of such terms as `Development`, `Improvement`, `Expansion`, `Underdeveloped Countries` and `Developed Countries`. b) To put forward the present theories explaining the fact of `being underdeveloped`, to identify the strongest of them, and to criticise the rest. c) To prove that it is necessaiy to add many economical indicators to the analyses of the facts of `Being Developed` and `Being Underdeveloped` and to the qualification of countries with there concepts. In the direction of above main objects, we have portrayed, in the first chapter of our thesis, situation, in general, of the world-economy after the introduction to our subject at the beginning, and again in this chapter, we have stated the puipose of our thesis, its methodology, and the questions of study to be revealed in this thesis.IV In the second chapter, by demonstrating the confusion again in the definitions, those between the existing ones in the literature and the ones relevant to our specific subject, we have expressed the difficulties upon reaching a valid, general definition; and we particularly defined the terms to be used in our thesis. In the third chapter of our thesis, we have looked-over the term of `Being Underdeveloped` and `Underdeveloped Countries`, then we informed the reasons for being underdeveloped. And then we have studied all theories of being underdeveloped; after determining the most acceptable and valid theory, we have committed our critical approach toward the others. In the fourth chapter, we have fulfilled an exercise for having the confusion in terms, of which we talked in Chapter-II and the difficulties solved. We also displayed that many economic, political, social, and psychological elements are to be included in the study of defining and qualifying of countries, basing on the latest date about Turkey. In the final and fifth chapter, after giving a brief explanation of our thesis, we have announced our points of views on being `Underdeveloped` and also added the sources we have referred to.