Çağdaş Azerbaycan resmi ile halk müziğinin ilişkisi

Abstract

ÖZET Farklı sanat dallan arasındaki etkileşimin öteden beri var olduğu bilinmektedir. Fakat müziğin resim sanatı üzerinde etkisinin, çağdaş resmin, müziğin yapısal özelliklerinden yararlanması nispeten yenidir. Batıda 20. yüzyılın ressamları geleneksel gerçekçi sanat anlayışına karşın, nesneden bağımsız yeni resim dili bulma çabalarının sonucu müzik sanatının doğaya bağlı kalmadan, insan duygu ve düşüncelerini kendi müzik dili ve yasalarıyla yansıtabilmesini örnek almışlardır. Çağdaş Türk ve Azerbaycan sanatında ise ulusal resim arayışları sürdüren sanatçıların geleneksel Türk-İslam sanatlarının biçim ve anlatım dilinden yararlanmaları sonucu müziğe yaklaştıkları bir gerçekti. `Glasnost ve Perestroyka` dönemiyle ortaya çıkan bağımsız ve ulusal sanat arayışları kısıtlıda olsa çağdaş Azerbaycan resminde farklı anlayışların ortaya çıkmasına zemin olmuştur. `Baku Güzel Sanatlar Birliği`, `Peyker` ve `Hudu Sanat Mektebi` temsilcileri bu doğrultuda çalışmalar sergilediler. Müzik ve resim ilişkisi üzerinde uygulamalar yapan sanatçılar grubu; `Peyker` ve `Hudu Sanat Mektebi` idi. Ord. Prof. Dr. Hudu Memedov'un (1927-1988) Türk sanatının temel prensiplerini çağdaş resim, heykel ve mimariye uygulamaya yönelik araştırmaları, çağdaş Azerbaycan resmi ile müziği arasındaki benzerliklerin, ilişkilerin, sorgulanmasına neden olmuş, bunun sonucu Türk Medeniyeti 'nin görsel ve işitsel sanat dallan arasındaki benzerliklerin bilinmeyen yönleri aydınlatılmaya çalışılmıştır. Ord. Prof. Dr. Hudu Memedov'un ölümünden sonra `Hudu Sanat Mektebi` öğrencileri bu alanda çalışmalann sürdürmüşlerdir. Bu çalışmada 12 ses ve 12 renk özdeşliğinden yola çıkılarak resim ve müziğin ilişkisi incelenmiş, çağdaş Azerbaycan resmi (halı, kilim, motif vb.) ile halk müziği'nin, aynlmaz bir bütün olduğu örneklerle değerlendirilmiştir. m

ABSTRACT It is known that there has been an interaction between various branches of art for al long time. However, it is a recent phenomenon that music has an affect on the art of painting and that contemporary painting makes use of structural features of music. Although, in the west in zoth century, artist had a traditional realist approach to art, they adopted an approach that dictated the expression of human emotions and thoughts by means of their own musical language and lows regardless of nature and objects. This was a result of an attempt to find a new language of painting. In contemporary Turkish and Azerbeijani art, on the other hand, it was a fact that the artists who aimed at a national style of painting came nearer to music as a result of using the traditional style and way of expression of Turkish-Islamic artists. The search fond an independent and national concept of art, which arose with the period of `Glasnost and Perestroyka`, paved the way to the formation of different approaches in the contemporary painting of Azerbeijan. The representatives of `Baku Fine Arts Association` and of Khudu Art School produced works in this direction. Those who made demonstrations on the connection of music and painting were Peiker and Khudu Art School. Studies of Khudu Memedov, professor in ordinary, in the principles of Turkish art and their application to contemporary, sculpture and architecture led to the questioning of the similarity and relations between Azerbeijani painting and music and thus the hidden aspects of similarities between visual and audile branches of art in Turkish civilization. After the death of Khudu Memodov, the students of Khudu Art School continued their studies in this context. In these studies, departing from the sameness of twelve sounds and twelve colors, they examined the relationship between painting and music and occluded that contemporary Azerbeijani painting (rugs, carpets, patterns etc.) and folk music are an inseparable whole. IV