İslam felsefesinde insanın özgürlüğü problemi (Farabi ve Kadı Abdulcebbar`a göre)

Abstract

Ahlak felsefesinin en önemli problemlerinden biri de insanın özgürlüğü sorunudur. İslam düşüncesinde özgürlük problemi, daha ziyade, ontolojik ve metafizik bir sorun olarak görülmüş ve teosentrik bakış açısıyla ele alınmıştır. Problemin ahlaki yönüne yeterince ağırlık verilememiştir. Bu da, problemi çözmekten çok, yeni bir takım sorunları ortaya çıkarmıştır. Bizim bu tezde yaptığımız ise, Farabi ve Kadı Abdulcebbar'ın görüşleri ekseninde özgürlük problemine yeni bir çözüm önerisi sunmaktan ibarettir. Bunu yaparken de, ahlak felsefesinin ilkeleri ışığında, insanın merkeze alarak bir sonuca gidilmeye, dolayısıyla ontolojik ve metafizik yaklaşımın ortaya çıkardığı problemler ortadan kaldırılmaya çalışılmıştır. Tez üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde özgürlük problemine farklı yaklaşımlar ele alınmıştır. İkinci bölümde özgürlük problemi insan-merkezli bir yaklaşımla değerlendirilmiştir. Son bölümde ise, özgürlük problemi Tanrı-insan ilişkileri bağlamında ele alınarak bir sonuca ulaşılmaya çalışılmıştır.

One of the most important problems of moral philosophy is the problem of human freedom. In Islamic thought, the problem of freedom is mainly seen as ontological and metaphysical problem and usually handled in theocentric viewpoint. Human freedom wasn?t studied in moral point of view, which hasn?t solved the problem. On the contrary it has produced many different problems. What we are doing in this study is to suggest a new approach to problem of freedom according to Farabi and Kadı Abdulcebbar?s views. We try to deal with the problem in the light of moral philosophy?s principles and putting the human being frontal ground. We also try to get rid of problems which are arisen from the ontological and metaphysical approaches. The study is consisting of three parts. In the firs part, it has treated the problem of freedom in different approaches. In the second part, the problem has been evaluated in human-centered base. In the last part, the problem has treated in God-human relations and tried to find a solution.