Türk medyasında dönüşüm ve değişen sahiplik yapısı: Sabah Grubu örneğinde tarihsel bir inceleme

Abstract

1980'li yıllar, dünyada olduğu gibi Türkiye'de de küreselleşmenin etkilerinin görülmeye başlandığı bir dönem olmuştur. Bu dönemde, kamu hizmeti yayıncılığından medya endüstrisine dönüşüm süreci yaşanmaya başlanmıştır ve bu süreçte aynı zamanda pek çok holding basın ile ilgilenmeye başlamıştır. Dolayısıyla, 1980 sonrası Türk basını, hem ideolojik, hem kültürel, hem de sosyo-ekonomik açıdan kapitalist sistemin bir parçası haline gelmiştir.Eleştirel ekonomi politiği referans alan bu araştırma, özellikle 1980 sonrası neo-liberal politikalar ekseninde, basın sektöründeki sahiplik yapısının değişen özelliklerini, Sabah Grubu örneğinde ele almıştır. Aileden gazetecilikten gelen Dinç Bilgin'le başlayan süreç, basın dışı faaliyetleri olan Turgay Ciner ve Ahmet Çalık sahipliklerinde devam etmiştir. Bu sahiplikler, basının değişen ekonomi politik kurallarına göre şekillenmiştir. Bu noktada araştırma, Sabah Grubu'nun değişen sahiplik yapılarına yönelik olarak tarihsel konumunu ideolojik, kültürel ve sosyo-ekonomik işlevi ve ilişkilerini inceleyerek ortaya koymayı amaçlamıştır.Sabah Grubu'nun farklı sahipliklerde şekillenen yapısı, literatür taraması ve nitel tarihsel çalışma yöntemiyle incelenmiştir. Grubun, tarihsel süreç içinde farklı sahiplik yapılarına paralel olarak çalışma şekli ve ilişkileri değişmiş; kapitalist sistemin bir parçası, bir işletme gibi işlev gördüğü sonucuna ulaşılmıştır.

The 1980?s was a period when the effects of globalization started to be seen in Turkey, just as in the whole world. In this period, a transformation process began in such sectors as public utility publishing and media industry. Also, in this course of transformation, a lot of holding companies started to get interested in the press. As a result, Turkish press after 1980 has become a component of the capitalist system, in ideological, cultural, and socio-economic respects.With reference to critical politics of economy, especially within the framework of 1980?s neo-liberal politics, this study considers the changed features of ownership structure in the media sector, taking Sabah Group as the relevant instance. The process of change in ownership that began with Dinç Bilgin, for whom journalism was a family profession, continued with Turgay Ciner and Ahmet Çalık, who had pursuits other than journalism. These ownerships were shaped by the changing rules of the politics of economy in the press. This study intends to present Sabah Group?s historical position with respect to its changing structure of ownership, by way of investigating its ideological, cultural, and socio-economic function and relations.Sabah Group?s composition, which were formed by different ownerships, is examined through a literature survey and historical study method. It is concluded that the Group?s manner and relations of practice has changed parallel to different ownership structures; that it functions like a enterprise, as a part of the capitalist system.