Abdulvehhâb b. Mustafâ eş-Şâmî ve el-Kevkebü`s-Sârî adlı risâlesi`nin tahkîk ve tahrîci

Abstract

Bu çalışmada Abdülvehhâb b. Mustafâ eş-Şamî' nin (ö.1189/1775) Hayatı ve ?el-Kevkebü's-Sarî bi Ehâdîsi Ebi Eyyûbi'l-Ensârî ? adlı risâlesi incelenmiştir.Müellif Şam'da doğmuştur. İlk eğitiminden sonra Abdülğani en-Nablûsî'nin (ö. 1143/ 1730) ders halkasına katıldı. Nablûsî'den Kırâat-i Aşereyi okudu. Kendisinden tefsir ve hadîs dersleri aldı. İstanbul'a gelerek Çorlulu Ali Paşa Medresesinde eğitimini tamamladı. Aynı zamanda şâir olan müellif İstanbul`da vefât etmiştir.Ebû Eyyûb el-Ensârî, Hicretten iki yıl önce hanımıyla birlikte Müslüman oldu. İkinci Akabe Biatı'nda bulundu. Rasûl-i Ekrem (s.a.v.), Medine'ye gelince yedi ay süresince Hz. Eyyûb'un evinde misafir oldu. Vahiy kâtiplerinden idi. Hz. Muhammed (s.a.v.) ile birlikte bütün gazvelere katıldı. Dört halife dönemindeki seferlere de katıldı. 215 hadîs rivayet etmiştir. İstanbul kuşatması esnasında, hastalanarak (49/ 669) yılında şehit olarak vefât etmiştirRisâle bir kırk hadîs telifi olup, güzîde sahâbi Ebû Eyyûbi'l-Ensârî nin rivâyet ettiği hadîslerden kaynaklarına atıf yapılarak salt hadîs metinlerinden oluşturulmuş değerli bir çalışmadır. Tahkik neticesinde Risâlenin nüshaları birbirine büyük çoğunlukla uyuştuğu görülmüştür. Süleymaniye nüshası daha mu'teberdir. Hadislerin tahrîci yapıldı. İlgili hadislerin sıhhat durumları değerlendirildi. Hadislerin 16'sı sahih, 4'ü hasen, 14'ü zayıf, 1'i mevzû, 6 tane-sininde de bir hükme varılamamıştır. Zayıf hadîsler içerisinde şevâhidlerle derecesi yükselecek hadîsler de bulunmaktadır. Risalede hükme varılan hadislerin çoğunluğu mûteber rivâyetlerden oluşmaktadır.

At this study the life of the Abdülvehhâb b. Mustafâ eş-Şamî? (b.c. 1189/ 1775) and his risale which is called el-Kevkebü?s-Sarî bi Ehâdîsi Ebi Eyyûbi?l-Ensârî are reviewed.The author was born in Şam. After his first education he joined the lessons of Abdülğani en-Nablûsî? (b.c. 1143/ 1730). He studied `Kırâat-i Aşere? and took hadith and commentary lessons from Nablûsî. Then he came to İstanbul and completed his education at Çorlulu Ali Paşa Moslem Seminary. Abdülvehhâb b. Mustafâ eş-Şamî who was also a poet died at İstanbulEbû Eyyûb el-Ensârî became Müslim with his wife two years ago from migration. He joined the second Aqaba Allegiance. When Muhammed (s.a.v.) came to Medina he stayed Hz. Eyyûb?s home for seven months. He was a clerk of the revelation and he participated in a all war with Hz. Muhammed (s.a.v.). He conveyed 215 hadith. In 49/669 , during the siege of the Istanbul, he became sick and became a martyr.Risale is a valuable work which consist of forty hadith which are con-veyed from Ebû Eyyûbi?l-Ensârî who was a honorable sahâbi. In Risale all the hadiths were made reference to their source. As a result of analysis of Risale it was seen that all the copies of Risale are most often same like Süleymaniye copy. Tahric of hadiths was done and the health of the related hadiths are analysed. The results are like this ; sixteen hadiths are authentic , four hadiths are strong , fourteen hadiths are weak and one of them is fake. About six hadiths there is no any source. In the weak hadiths some of them can increase their degree with şevahid.