Ez-Zeccâcî ve İştikâku Esmâillah adlı eserinin Arap dilindeki yeri
- Global styles
- Apa
- Bibtex
- Chicago Fullnote
- Help
Abstract
Abbasiler döneminde yaşamış olan ez-Zeccâcî'nin ilk kez Kur'an'daki sıralamayı esas alarak sıraladığı Esmâ-i Hüsnâ'nın etimolojik olarak tahlil iEbu'l-Ùâsım ez-Zeccâcî, hicrî IV. asırda Abbâsî devletinin ilim, sanat ve kültür alanlarının en verimli olduğu bir dönemde yaşamıştır. İlim olarak bereketli topraklarda bulunmanın beraberinde getirdiği donanıma sahip olarak çok değerli eserler bırakmıştır. Basra veya Kûfe ekollerinin etkisinde kalmaksızın, inisiyatif kullanabilecek kadar dil konusunda uzmanlaşmış ve alanında bir ilk olan İştiùâùu Esmâillâh adlı eseriyle temâyüz etmiştir. Arapça kelimelerin başına, ortasına ve sonuna ek getirilerek farklı çekimlerde kelimeler elde edilebilen; ayrıca belli formlara uymak şartıyla kelimenin kökünün tamamen değiştirilmesi sûretiyle yeni bir kelime türetilebilen bir dil olması bakımından oldukça zengin bir dildir. İşte ez-Zeccâcî böylesine geniş bir alanda ama konusunu sadece Esmâ-i ?usnâ ile sınırlandırarak ortaya koyduğu eserinde, kendisinden sonrakileri de etkileyecek bir şekilde başarılı ve kalıcı olmuştur. Eserde ele alınan muştâk kelimelerin açıklamalarında pek çok kaynaktan alıntılar yaparak görüşünü delillendiren ez-Zeccâcî, bu eserinde geniş bir kaynakça birikimini de kendinden sonrakilere miras bırakmıştır. Buna ilâveten bazı kelimelerin açıklamasında farklı bölgelerdeki yerel kullanımlara da değinen ez-Zeccâcî, satır aralarında yaşadığı döneme kadarki Arapça kültürüne dair nâdir bulunan bilgileri İştiùâùu Esmâillâh'ta nakletmiştir. Bu eser çok zengin bir içeriğe sahip olup, âyetleri, hadisleri, darb-ı meselleri, Em¹âlu'l-`Arab ve Akvâlu'l-`Arab'ları, çoğu eski şâirlere ait olmak üzere kendi asrında yaşayan şairin birçok şiirini eserinde toplamıştır. Bütün bunları da iştiùâù çerçevesinde değerlendirerek, Esmâ-i ?usnâ Edebiyatı diyebileceğimiz bir alanın iştiùâùla ilgili ilk eserini vermiştir. Ebu?l-Ùâsım ez-Zeccâcî, hicrî IV. asırda Abbâsî devletinin ilim, sanat ve kültür alanlarının en verimli olduğu bir dönemde yaşamıştır. İlim olarak bereketli topraklarda bulunmanın beraberinde getirdiği donanıma sahip olarak çok değerli eserler bırakmıştır. Basra veya Kûfe ekollerinin etkisinde kalmaksızın, inisiyatif kullanabilecek kadar dil konusunda uzmanlaşmış ve alanında bir ilk olan İştiùâùu Esmâillâh adlı eseriyle temâyüz etmiştir. Arapça kelimelerin başına, ortasına ve sonuna ek getirilerek farklı çekimlerde kelimeler elde edilebilen; ayrıca belli formlara uymak şartıyla kelimenin kökünün tamamen değiştirilmesi sûretiyle yeni bir kelime türetilebilen bir dil olması bakımından oldukça zengin bir dildir. İşte ez-Zeccâcî böylesine geniş bir alanda ama konusunu sadece Esmâ-i ?usnâ ile sınırlandırarak ortaya koyduğu eserinde, kendisinden sonrakileri de etkileyecek bir şekilde başarılı ve kalıcı olmuştur. Eserde ele alınan muştâk kelimelerin açıklamalarında pek çok kaynaktan alıntılar yaparak görüşünü delillendiren ez-Zeccâcî, bu eserinde geniş bir kaynakça birikimini de kendinden sonrakilere miras bırakmıştır. Buna ilâveten bazı kelimelerin açıklamasında farklı bölgelerdeki yerel kullanımlara da değinen ez-Zeccâcî, satır aralarında yaşadığı döneme kadarki Arapça kültürüne dair nâdir bulunan bilgileri İştiùâùu Esmâillâh?ta nakletmiştir. Bu eser çok zengin bir içeriğe sahip olup, âyetleri, hadisleri, darb-ı meselleri, Em¹âlu?l-`Arab ve Akvâlu?l-`Arab?ları, çoğu eski şâirlere ait olmak üzere kendi asrında yaşayan şairin birçok şiirini eserinde toplamıştır. Bütün bunları da iştiùâù çerçevesinde değerlendirerek, Esmâ-i ?usnâ Edebiyatı diyebileceğimiz bir alanın iştiùâùla ilgili ilk eserini vermiştir.
Collections