Karia bölgesi tunç çağı yerleşimleri

Abstract

Bu çalışma, günümüze değin çoğunlukla Klasik Dönem Kentleri ile tanınan Karia Bölgesi Erken Tunç Çağı yerleşimlerinin kültür tarihi içindeki yerinin ve öneminin belirlenmesini amaçlamaktadır. Bu doğrultuda öncelikle Batı Anadolu'da tespit edilen Erken Tunç Çağı yerleşim yerleri, MÖ 3. bin yılda Anadolu'da ivme kazanan kentleşme süreciyle birlikte ele alınmış, kazılardan ve yüzey araştırmalarından gelen veriler doğrultusunda Karia Bölgesi Erken Tunç Çağı yerleşimleri tanıtılmıştır.Tezin ikinci kısmını Karia Bölgesi Mezarlıkları oluşturmaktadır. 2009 yılında Kumyeri Nekropolü'nde açığa çıkarılan ve kazısı tamamlanmış 99 adet pithos mezardan 10 tanesinin örneklendiği bu bölüm, çalışmamızın omurgasını oluşturmaktadır. Yaklaşık 5000 yıllık bir sosyal yaşama tanıklık eden bu mezarlık; nadir görülen çeşitli tiplerdeki bezemeli pithosları, aile mezarlıklarının ve ölü kültünün göstergesi sayılan mimari düzenlemeleri, sosyal statünün ve prestijin sembolü altından, gümüşten, bronzdan yapılmış objeleri, Akeramik Neolitik Aşıklı Höyük'ten binlerce yıl sonra ortaya çıkan en eski ikinci kremasyon uygulaması ve nekropol alanında tespit edilen fırınlarıyla Anadolu Prehistoryası'nda önemli bir yere sahiptir.Kumyeri'nde görülen seramik örneklerinin teknik yönden incelenmesi, tipolojik olarak sınıflandırılması ve çağdaş merkezlerle karşılaştırılarak göreceli kronoloji temelinde tarihlendirilmesi son bölümü oluşturmaktadır. Kumyeri'nin zengin kap repertuarı arasında ETÇ I/II Dönemi Yortan Mezarlık Kültürü'nden tanınan, farklı varyasyonları bulunan enkrüste bezekli küçük çömlekleri; ETÇ II-III Dönemi'nin modasını yansıtan çanakları, çömlekleri, maşrapaları, fincanları, tankartları ve kesik gaga ağızlı testileri saymak mümkündür.Ulaşılan veriler Karia Bölgesi'nin Erken Tunç Çağı'nda sanılan aksine Batı Anadolu Bölgesi'nden izole olmadığını, bölgenin komşu kültürle olan ilişkilerinin göz ardı edilemeyecek boyutlarda olduğunu ortaya koymaktadır.Anahtar Sözcükler:Karia, Erken Tunç Çağı, yerleşim yerleri ve mezarlıklar, kremasyon, Yortan, Kumyeri, seramik, hamur, kap tipleri, göreceli kronoloji.

This study aims to define the place and importance of settlements and cemeteries of Caria Region, mostly known for its ancient cities in the Early Bronze Age, in the history of culture. In this respect, primarily residential and housing types detected in Western Anatolia were discussed along with the accelerated urbanization process in the 3rd millenium B.C, and the settlements of Caria were introduced according to data from archaeological excavations and surveys.The second part of thesis is cemeteries of Caria Region. This section, 10 of 99 pythos excavated in 2009 from Kumyeri necropolis (Yatağan in Muğla Vilayet) were sampled, is the backbone of our work. The cemetery, witness to nearly 5000 years social life, has eminent place in the Anatolian prehistory with its various types of decorated pythos; family cemeteries and architectural arrangements as the indication of the burial customs; golden, silver and bronze objects as the symbol of social status prestige; the second oldest cremation applications emerging thousands years after Aşıklı Höyük in the Aceramic Neolithic Age end the ovens identified in the cemetery field.Technical analysis, a typological classification and dating of Kumyeri pottery samples on the basis of the relative chronology by comparing with contemporary centers are the last part of the study. Different variations of incrusted miniature vase recognized from the Early Bronze Age I/II Period Yortan Culture and the Early Bronze Age II-III Periods fashion bowls, jars, mugs, tankards and cut-away spouted pitchers could be mentioned in the rich ceramic repertoire of Kumyeri.The accessed data revealed that in contrast to idea in the Early Bronze Age, Caria Region was not isolated from Western Anatolia, and its relations with neighboring cultures cannot be ignored.Key Words:Caria, Early Bronze Age, settlements and cemeteries, cremation, Yortan, Kumyeri, ceramic, paste, vessel types, relative chronology