Tatar Türkçesindeki `baş` ve `baş`ta bulunan organ adları ile kurulmuş deyimler ve bu deyimlerin Türkiye Türkçesindeki şekilleriyle karşılaştırılması

Abstract

Tatar Türkçesindeki ?Baş? ve ?Baş?ta Bulunan Organ Adları İle Kurulmuş Deyimler ve Bu Deyimlerin Türkiye Türkçesindeki Şekilleriyle Karşılaştırılması adlı yüksek lisans tez çalışmamızda iki lehçenin deyimlerindeki diyalektolojik eş değerliğinin (eş zamanlı uyumunun) incelenmesi amaçlanmıştır.Çalışmada Tatar (Kazan) ve Türkiye Türkçesi deyimlerinin zamana meydan okuyan benzer yönleri ile, coğrafi konum, tarihî süreç ve her iki lehçedeki farklı sosyo-kültürel etkileşimler sebebiyle zamana yenik düşen yönlerinin çerçevesi leksik (kelime), fonetik (ses), morfolojik (ek), sentaks (söz dizimi) ve semantik (anlam) olarak çizilmeye çalışılmıştır. Öncelikle esas aldığımız Tatar (Kazan) Türkçesi deyimlerinin sınırlandırılmasında bugün tüm çağdaş lehçelerde küçük fonetik farklılıklarla aynı şekilde muhafaza eden organ adları dikkati çekmiş ve bunların içinde sayı ve anlatım özellikleri bakımından zengin olan ?baş? ve ?baş?ta bulunan organ adlarıyla kurulmuş deyimler çalışmamıza dâhil edilmiştir. Tatar (Kazan) Türkçesi deyimlerinin Türkçe açıklamalarıyla birlikte yer aldığı bu çalışma, aynı zamanda 2468 madde başından oluşan küçük bir deyimler sözlüğü niteliğindedir.Anahtar Sözcükler : Tatar Türkçesi, Türkiye Türkçesi, deyimbilim, deyimler, organ adları.

In this postgraduate thesis as Idioms Of Organ?s Names Being Relevant With Head and On Head In Tatar Turkic and Comparison Of These Idioms With In Turkey Turkic Forms, we aim to examine accord of simultaneous in idioms of these two dialect.In the study, with similar sides of defy time idioms of Tatar (Kazan) and Turkey Turkic, beacuse of the geographical position, historical process and different socio cultural interaction in two languages, it i aimed to draw frame of sides which defetaded by time as sound, word, meaning, addition, syntax. First of all, in qualifying of idioms of Tatar (Kazan) Turkic, it is remarked limb names which are preserved samely with little phonetic dicrepancies in all modern dialects and inside this idioms that are created by names of limb being on head and being rich in terms of number and explanation incorporate to our study.This study that preconditioned with Turkic meanings of Tatar (Kazan) Turkic, at the same time it has the characteristic of idioms dictionary consisting of 2468 lexical entry.Key words: Tatar Turkic, Turkey Turkic, phraselogy, idioms, organ names.