Din, şiddet ve aidiyet: Türkiye`de Hizbullah üzerine sosyolojik bir araştırma

Abstract

Türkiye'de Hizbullah'ını etnografik metotla incelediğimiz bu araştırma, alanında yapılan bir ilk çalışma olarak Hizbullah'ın bir sosyal hareket olarak incelemektedir. Bu bağlamda Hizbullah, ortaya çıktığı dönemin tarihsel ve sosyolojik koşulları içinde değerlendirilmiş, geçirdiği aşamalar Hizbullah mensuplarıyla yapılan derinlemesine görüşmeler aracılığıyla analiz edilmiştir. Hizbullah mensuplarında aidiyet, dini söylem ve Kürt meselesi algısı, Türkiye sosyoloji camiasında çok sık başvurulmayan İçkin Teori (Grounded Theory) çerçevesinde değerlendirilmiştir. Çalışmada İçkin Teori'nin yanı sıra, Hizbullah'ın legal alandaki faaliyetlerinde (miting, kutlu doğum etkinlikleri, konferans) ortaya çıkan görsel verilerin analizi, yine Türkiye sosyoloji literatüründe yeni sayılabilecek görsel sosyoloji yöntemiyle incelenmiştir. Aynı zamanda Hizbullah romanlarında ortaya çıkan anlatılar, toplumsal bellek çalışmaları ve söylem analizi literatürü çerçevesinde değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Bu çalışma, Hizbullah'ın sadece şiddet boyutuyla anlaşılamayacağını göstermekte ve Hizbullah'ın bir sosyal hareket olarak daha ayrıntılı bir analize tabi tutulması gerekliliğinden hareket etmektedir. Bu yolla şiddeti meşrulaştıran araçların anlaşılması, Hizbullah mensuplarının gündelik yaşam pratiklerinin nasıl toplumsal sonuçlar doğurduğunun incelenmesi, büyük oranda etnik olarak Kürtlerden oluşan bu grubun dini ve etnik aidiyet biçimleri analiz edilebilmiştir. Dahası bu çalışma, Hizbullah'ta feda kültürü ve ölüm, Hizbullah söyleminde ötekinin temsili ve toplumsal cinsiyet algısı konularında değerlendirmelere yer vermektedir.Anahtar Kelimeler: İçkin Teori (Grounded Theory), Görsel Sosyoloji, Etnografik Yöntem, Hizbullah, İslamcı Toplumsal Hareketler, Din, İslamcılık, şiddet, Aidiyet ve Kimlik, Kürt Meselesi

This study analyzes Hizbullah in Turkey as a social movement through an ethnographic fieldwork. Within this regard and by employing in depth interviews with Hizbullah's former and current members, sociological and historical processes that Hizbullah have been going through are analyzed and the idea of belonging, religiosity and the perception of Kurdish issue are investigated through grounded theory method. In addition to grounded theory, the visual data provided by Hizbullah's legal activities (i.e. rallies, demonstrations, celebrations) are analyzed by employing visual sociology method. Moreover, Hizbullah's novels and stories are investigated through social memory and discourse analysis literature. This study shows that Hizbullah cannot fully be understood by only focusing on the Hizbullah violence and propose that Hizbullah should be analyzed as a social movement. By this way the legitimization process of violence by Hizbullah, the daily life and practices of Hizbullah members and its effect on the perception of religious and ethnic identity can be better understood. Moreover this study focuses on sacrificing culture and martyrdom among Hizbullah members, while also putting an effort to describe the perception of others and gender in Hizbullah discourse.Key words: Grounded Theory, Visual Sociology, Ethnographic Method, Hizbullah,Islamic Social Movements, Religion, Islamism, Violence, Belonging and Identity,Kurdish Issue