Kültürel peyzaj koridoru olarak şehirlerarası bisiklet güzergahı planlaması ve tasarım ilkeleri: İzmir-Çanakkale güzergahı örneği

Abstract

Bisiklet kullanımı, insanın fiziksel ve ruhsal sağlığına yönelik katkıların yanında artık küresel düzeyde duyumsanan çevresel sorunlara neden olan motorlu taşıt kullanımına karşı da bir seçenek sunmaktadır. Günümüzde gelişmiş dünyada önemli bir ulaşım ve rekreasyon aracı olarak kabul edilen bisiklet kullanımı, ülkemizde de giderek yaygınlaşmaktadır. Ancak, güncel bisiklet güzergahlarının uygunluğu, bisiklet rota ve ağlarının planlanması ile bisiklet hatlarının yönetimi üzerine yöntem ve standartlara yönelik araştırmalar sınırlıdır. Bu tez ile İzmir - Çanakkale kentleri arasındaki bölge ölçeğinde ve örneğinde, kültürel peyzaj koridoru olarak bisiklet rotası planlama yaklaşımı geliştirilmiş ve uygulanmıştır. Çalışma yöntemi kültürel işlev analizi, altyapı hizmet analizi ile bu analizlerin doğal ve kültürel peyzaj yapısı açısından değerlendirilmesi olmak üzere üç aşamadan oluşmaktadır. Sonuç olarak, bölgesel koridor hattı ile birlikte rota üzerindeki kültürel kaynaklar için bağlantılılık ağı şematik olarak ortaya konulmuştur. Ayrıca bölgesel ölçekteki bu koridor için evrensel ölçütler doğrultusunda, koridorda bisiklet kullanılabilirliğine yönelik mekânsal tasarım ilkeleri önerilmiştir. Tez çalışması ile kültürel kaynak zenginliğine sahip ve Avrupa güncel bisiklet ağına kesintisiz eklemlenebilme olanağı nedeniyle belirlenen İzmir - Çanakkale arası bölgede sağlıklı bisiklet koridorları ve ağının oluşturulmasında kullanılabilecek güzergah planlanması ve mekânsal tasarım ilkelerinin geliştirilmesi amaçlarına dayanan bir araştırma gerçekleştirilmiştir. Tezin amacı ve kapsamı doğrultusunda geliştirilen araştırma yöntemi hem ulusal hem de uluslararası ölçekte bisiklet güzergahı belirleme çalışmalarında kullanılabilecek bir model ortaya koymaktadır. Model düşük veri toplama maliyetine sahiptir, açık ağ analiz yazılımı ve açık haritalama verileri kullanılarak yeniden üretilebilir.

In addition to contributing to the physical and mental health of people, the use of bicycles offers an alternative to the use of motor vehicles, which are now causing global environmental problems. Today, bicycle use, which is accepted as an important means of transportation and recreation in the developed world, is becoming widespread in our country. However, research on methods and standards on the availability of existing bicycle routes, the planning of bicycle routes and networks, and the management of bicycle lines is limited. With this thesis, bicycle route planning approach as a cultural landscape corridor has been developed and applied between İzmir-Çanakkale cities in the regional scale. The study method consists of three stages: cultural function analysis, infrastructure and service analysis, evaluation of these analyzes in terms of natural and cultural landscape structure. As a result, the connection network for cultural resources along the route with the regional corridor line is schematically revealed. In addition, in accordance with the universal criteria for this regional corridor, spatial design principles for bicycle usability in the corridor have been proposed. With this thesis, a research has been carried out based with the aim of planning routes that can be used in establishing healthy bicycle corridors and networks, and developing spatial design principles in the region between İzmir and Çanakkale, which is rich in cultural resources and determined because of the possibility of seamless integration to the existing cycling network in Europe. Research method developed in accordance with the aim and scope of the thesis describes a model that can be used in bicycle route determination studies both at national and international scale. The model has low data collection costs and can be reproduced using open network analysis software and open mapping data.