Tabib Ramazan`ın Kitâb-ı Tevârih-i Rodos adlı eseri (Tahlil ve metin)

Abstract

Osmanlı İmparatorluğu tarihinde en uzun süre padişah olan ve kazandığı zaferlerle batılılar tarafından Muhteşem ve Büyük Türk sözleri ile ünlenen, kendi halkı tarafından ise Kanuni unvanına sahip olan büyük Türk padişahı Kanuni Sultan Süleyman'ın Zigetvar Seferi'nde kalenin fethini göremeden ölmesi ile belki de bir devir kapanmıştır. Bu devir öyle etkili geçmişti ki kendisinden sonra olan olaylarda bu dönem hep özlemle anılan ve tekrar o günlere geri dönmek için çalışmalar yapılan bir dönem olmuştur. XVII. Yüzyılda yazılan ıslahat layihalarında Kanuni Sultan Süleyman dönemi dönülmesi gereken `Altın Çağ` olarak gösterilmiştir. Bu dönemin öneminden dolayı Kanuni Sultan Süleyman'ın tahta geçişinden sonra ikinci olarak düzenlediği Rodos Seferi'nin sebepleri, hazırlıkları ve kalenin fethi konuları üzerinde çalışma yaptık. Bu çalışmaya başlarken kaynak olarak Tabib Ramazan'ın yazmış olduğu Kitab-ı Tevarih-i Rodos adlı el yazması eserden yola çıktık. Ada'nın, Akdeniz ticaret yolu üzerinde önemli bir yere sahip olması, korsanların, Haçlı askerlerinin gemilerinin sığınak yeri olarak kullanılması ve burasının sahip olduğu stratejik önemden dolayı Osmanlı Devleti'nin birinci derecede fethetmek istediği bir üs haline gelmiştir. Bu yüzden Sultan Süleyman tahta geçtikten hemen sonra dikkatini bu Ada'nın fethine vermiş ve sefer hazırlıklarına süratle başlamıştır. Altı ay kadar süren yorucu ve çok zahmetler çekilen bir kuşatmadan sonra Ada nihayet fethedilmiştir. Rodos Adası'nın fethinden sonra ona bağlı olan İleros, İstanköy, Gülmez, İncirli, İleki, Halki, Sömbeki Adaları'da Osmanlı Devleti'nin kontrolü altına girmişlerdir. Ada'nın fethedilmesiyle birlikte tarikat kuralları üzerine kurulu olan 213 yıllık Rodos Şövalye Devleti ortadan kaldırılmıştır. Bu sayede burada bulunan ticaret yolunun kontrolü sağlandığı gibi canlılığı da büyük ölçüde korunmuştur. Ada, sahip olduğu stratejik konumundan dolayı da daha sonraki yıllarda Akdeniz de yapılacak olan fetihlerde önemli bir üs konumuna gelmiş bulunuyordu. Fetihten hemen sonra padişahında emri ile şehirde imar-iskân faaliyetlerine de başlanılmıştır.

In the Zigetvar military expedition, without seeing the conquest of it, Kanuni Sultan Süleyman who reigned the Ottoman Empire fort he longest time end is famed for 'Magnificent' and ' Noble Turk' words by the Westwern and on the other hand, is famed for 'Kanuni' by his people, has ended an era. That era was so efficient that it has been an admired example for other events which happened after that. In 17 th century's reform reports, Kanuni Sultan Süleyman's period has been showed as 'Golden Age' which should be returned. Because of the importance of this age, we have worked on same subjects such as reasons of Rodos military expedition and preparation organized by Kanuni Sultan Süleyman, and conquarance of the castle. While we were writing this work, we benefited from Kitab-ı Tevârih-i Rodos by doctor Ramazan. As the island on the Mediterranian trade way and pirates used Crusade soldiers ships as refuge and it has an important place to conquer for Ottoman Empire. So after Kanuni Sultan Süleyman's accession to the throne, he focus on the conquest of that island and started the preparations of military expedition. After a long and tiring enclasure, the island was finally conquered. After the conquest of Rodos island, the islands which were the parts of it, such as İlene, İstanköy, Gülmez, İncirli, İleki, Halki, Sömbeki were conquered by Ottoman Empire. By the conquest of island, Rodos Knight State which was based on sect rules , for 213 years, was ended up. Thanks to that success, both the control of the trade way was ensured and its liveliness was saved. Because of the strategic location of the island, it has been an important base for the conquest which took place in Mediterranean sea. After the conquest, with the order of emperor, the works of housing started.