Selçuklularda bezm mekanları ve bezmler

Abstract

Türk tarihi içinde önemli bir yere sahip olan Selçuklu Devletlerinin bezm kültürü ele alınacaktır. Ayrıca başta saraylar olmak üzere bezm mekânları incelenmiş ve bundan yola çıkılarak saray bezmleri ele alınmıştır. Selçuklularda bezmler genelde arka planda kalsa da, sultan başta olmak üzere devlet erkânı eğlenceye önem vermiş hatta bunu protokolün bir parçası haline getirmiştir. Bezmlerin düzenlendiği bezm mekânları ise yaşanılan yaylak ve kışlak hayatın da etkisiyle inşa edilmiştir. Bu bezm mekânları da seyir ve temaşa zevkine göre donatılmıştır.Düzenlenen bu bezm meclislerinde, sultan hangi sebepten ötürü bezm meclisi emrini verdi ise hazırlıklar ona göre yapılmıştır. Sultanların, eğlencelerde, köşk ve saraylarda özellikle devlet erkânı ile, seferlerde askerler ile, tahta çıkış ve düğün gibi geneli ilgilendiren kutlamalarda ise halkın katılımıyla eğlendiklerini biliyoruz. Bu eğlenceler büyük sofra hazırlıklarıyla başlayıp, sarayda bulunan sanatkârların gösterileri ve musikî şinasların dinletileriyle devam etmiş ve düzenlenen bezm meclislerine göre haftalarca sürmüştür. Çalışmamızda genel olarak bu bezm meclislerinin yapısı, mahiyeti ve hazırlanma süreleri açıklanmaya çalışılmıştır. Ayrıca eğlencenin sporla ilişkisine değinilerek, Selçuklu devletlerinin özellikle sultan ve devlet erkânının oynadıkları sporlara vurgu yapılmış ve bunun mahiyeti anlatılmaya çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Selçuklu, eğlence, düğün, taht, savaş, barış, müzik, spor

SUMMARYIt is going to be investigated Entertainment Culture of Anatolian that has so important situation in Turkish History. Especially palaces and some other entertainment places have been investigated and based on this, palaces entertainments have been held.Despite in Seljuks, entertainments stayed in backgrounds, especially sultans and statesmen cared abaut the entertainment and made a part of protocol also. Entertainment places were built with the effect of summer pasture and winter quarters life and were furnished according to spectacle pleasure.Entertainment form or style depended on whatever sultan order. We have informations about sultans had fun with the statesman in palaces and pavillions; with soldiers in campaign; with public in general celebrations like accession to the throne and wedding ceremonies. These entertainments begin with preparation of the large meal table andı t continued with shows of craftsman and the concert of musicians in palace nearly for one week. In this study, the structure of entertainment, quiddity and the time of arranging will be investigated. Relationship between sport and entertainment will be mentioned and the sports of sultan sor statesman were emphasized and ıts quiddity was explained also in Seljuks. Key Words: Seljuks, Entertainment, wedding, throne, war, peace, music, sport.