Oryantalizm ve oksidentalizm kavramları çerçevesinde 11 Eylül sonrası Türk sineması ve Hollywood sinemasında öteki temsilleri

Abstract

Yedinci sanat olarak nitelendirilen sinema, var oluşundan bu yana eğlenme amacının yanında, sosyal, ekonomik, siyasal ve ideolojik bir yapıya da ev sahipliği yapmıştır. Sinema, ilk yıllarından bu yana ideolojik amaçlara hizmet etmiş, kitleleri harekete geçirebilme gücüne sahip olmuştur. Ötekileştirme ve oryantalist çalışmalar da bu anlamda sinemada yerini bulmuştur. Bu çalışmanın temel amacı, Doğu ve Batı karşıtlığını temsil eden oryantalizm ve oksidentalizmin pratikte birbirinden farklı olmadığı her ikisininde sonsuz şekilde birbirlerini olumsuzlayan bir yapı içerisinde bulunduğu, kullanılan argümanlar ve parametrelerin aynı olduğudur. 11 Eylül sonrası değişen öteki algısıyla birlikte Batı'nın Doğu'ya karşı olan tutumu yerini düşmanlığa bırakmış, `Müslüman barbar, biz/öteki, Doğulu- Batılı` çatışmaları ortaya çıkmıştır. Çalışmada özellikle 11 Eylül 2001 saldırıları sonrası dünyada değişen ve gelişen Doğu algısının yarattığı oryantalist ve oksidentalist tepkilerin sinemaya yansımasının ve bu ötekileştirmenin birbirine karşıt her iki düşünceye sahip iki anlatının incelenmesi amaçlanmıştır. İncelenen `The Hurt Locker` ve `Kurtlar Vadisi Irak` filmleri 11 Eylül 2001 sonrası ortaya çıkan yapımlardır. Anlatılar, Doğu-Batı algısını ortaya koyar niteliktedir. İncelenen The Hurt Locker filminde `Batılı/kahraman biz/` karşısında, `Müslüman/terörist/barbar` imgeleri kullanılmış, Kurtlar Vadisi Irak filmindeyse `Biz/Müslüman/iyi` olarak temsil edilirken, `Batı/ahlak yoksunu/kötü` olarak temsil edilmiştir. Her iki anlatı da söylem analizi yöntemine göre çözümlenmiş, çözümleme sonucunda diyaloglar, görüntüler, karakter betimlemeleri ve mekân tasvirlerinin `ötekinin` sunumunda büyük rol oynadığı; gizli ya da açık şekilde dile getirilenlerle Doğu ve Batı kurgusunun `düşman/öteki/tehdit` metaforlarıyla desteklendiği görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Türk Sineması, Hollywood Sineması, Öteki, İdeoloji, Oryantalizm, Oksidentalizm, Terörizm, Savaş, Tehdit.

The cinema which is qualified as seventh art has always hosted a social, economic, political and ideological structure in addition to its entertainment function since it began. The cinema has served at ideological purposes and has a power to prod mass into action since its early years. The cinema takes place for itself in studies about alienation and orientalism.The main purpose of the study can be expressed as to show there is no difference between orientalism and occidentalism which represents opposition of the East and the West in practice; and both them exists in a structure which negates with each other endlessly; and used parameters and arguments are the same. The attitude of the West towards the East has transformed into enmity by the help of changing the perception of otherness by 11th September and conflicts like `Muslim barbaric, we/other, Easterner-Westerner` have been emerged. First of all, it is aimed to see reflections of orientalist and occidentalist reactions developed after the September 11 attacks on the cinema and to analyse this kind of alienation by focusing on two different narratives which are constructed by two opposite views. The analysed `The Hurt Locker` and `Kurtlar Vadisi Irak` was produced after 11th September 2001. Handled narratives reveal East-West perception clearly. In analysed The Hurt Locker film, `Westerner/hero/we` images are used against `the other as Muslim/terrorist/barbaric`; in Kurtlar Vadisi Irak film `we/Muslim` is represented as good while the West is represented as immoral and bad. Both of the narratives are analysed by using discourse analysis method and it is found that dialogues, images, descriptions of characters and spaces has a vital role in presentation of `the other`; and the fiction of West and East is supported by `the enemy/other/threat` metaphors whatever they are expressed implicitly or explicitly.Key Words: Turkish Cinema, Hollywood Cinema, the Other, Ideology, Orientalism, Occidentalism, Terrorism, the War, the Threat.