Abbâsîler`de tercüme faaliyetleri

Abstract

Abbâsîler, çeşitli ideolojik, dinî, jeopolitik, idarî ve ilmî sebeplerden dolayı yaklaşık iki asır boyunca antik bilim ve düşünce mirasını Arapça`ya çevirdiler. İskenderiye. Antakya, Urfa, Nusaybin, Harran ve Cündişâpûr mekteplerinden intikal eden Yunanca, Süryânîce, Sanskritçe, Nebatîce ve Farsça felsefe, mantık, coğrafya ve tıp eserleri; Süryânî, Harranî, Yahudi ve Fars asıllı mütercimler aracılığıyla Arapça`ya tercüme edildi. Abbâsî halifesi Mansûr zamanında başlayan bu çeviri hareketleri, Me`mûn döneminde Beytü`l-Hikme adıyla kurumsallaştı. Toplumsal bir fenomene dönüşen tercüme faaliyetleri, Abbâsî halifelerinin yanı sıra Bermekî, Nevbahtî, Buhtîşû, ve Serapion gibi aristokrat ailelerin himayesinde gerçekleşti. Mansûr döneminde yapılan çeviriler astroloji ve matematik; Mehdî döneminde mantık; Me`mûn döneminde ise felsefe üzerine yoğunlaştı. Mütevekkil`in hilafeti ile birlikte tercüme faaliyetlerinin sonuna gelindi. Bu entelektüel sürecin merkezi Bağdad, antik mirasın toplandığı müstakil bir bilim ve düşünce merkezi haline geldi. Tercüme hareketleri sonucunda antik Yunan`dan Platon, Aristo gibi filozofların; Galen ve Hipokrat gibi tabiplerin; Batlamyus gibi coğrafyacıların eserleri İslâm medeniyetine intikal etti. Hint, İran ve Mezopotamya düşünce merkezlerinin ilmî birikimi ve tecrübesi, İslâm bilim ve düşüncesi içinde yeniden canlandı. Antik bilim ve düşünce muhafaza edildi. Çok sayıda felsefî ve ilmî eserin günümüze kadar ulaşması sağlandı.

Abbasids had transferred the legacy of the ancient science and thought into Arabic language for approximately two hundred years, due to ideological, religious, geopolitical, administrative and scholarly reasons. These medicine, geopraphy, logic and philosopy text in Greek, Assyrian, Sanskrit, Nebatean and Persian; which had been passed from schools of Alexandria, Antioch, Urfa, Nusaybin, Harran and Gundeshapur, have been translated into Arabic by Assyrian, Jewish, Persian and Harranian translators. Begun under the auspices of Abbasid caliph Mansûr, had been institutionalized at the time of caliph Me`mûn as Baytu`l-Hikma (House of Wisdom) These translation movements, which had been converted into a social phenomenon, occured under the auspices of aristocratic dynasties such as Bermekî, Newbahtî, Buhtîşû and Serapion as well as the Abbasid caliph. At the time of Mansûr, the translations had been concentrated into the areas of mathematics and astrology; at the Mehdî, the translations had been concentrated into the area of logic and the time of Me`mûn, into the area of philosophy. With the caliphate of Mütevekkil, these translation movement ended. Baghdad, the center of these intellectuel activities, became an independent scholarship and thinking center, which had been collected the ancient legacy. As the result of the translation movement; the works of philosophers from the ancient Greece such a Aristotle and Platon, doctors such as Galenus and Hippocrates, and geopraphers like Ptolemy have transferred into the Islamic civilation. The scholarly accumulation and experiences of Indian, Persian and Mesopotamian thinking centers have revitalized in the Islamic science and thought. Ancient science and thought have protected. Many philosophical and scholorly works have survived until today.