Queer teorinin izinde Avrupalı bir Türk: Ferzan Özpetek ve sineması

Abstract

Toplumsal cinsiyet olgusu, gelenekler, adetler, din ve kültürel etmenler üzerinde yükselen ve sosyal bilimlerin temelinde yer alan en önemli kavramlardan birisidir. Toplumda yaşayan bireylere çeşitli roller veren ve dağıtılan bu rollerin sorgulanmadan kabul edilmesini bekleyen toplumsal cinsiyet kavramı, egemen ideolojinin de desteği ile toplumu tek tipleştirmeye yönelik çalışmalar yürütmektedir. Queer Teori, toplumsal cinsiyet dayatmalarına karşı bir direniş başlatmak amacıyla, toplumun marjinal olarak gördüğü için ötekileştirdiği bireyler tarafından kabul edilmiştir hatta queer kelimesi yine bu bireyler tarafından evlat edinilmiştir. Teorinin kuramsallaşması için önemli bilim insanları sosyal psikolojiden ve psikanalizden de yararlanarak çeşitli çalışmalar başlatmıştır. Judith Butler'in metinleri queer teori için büyük önem arz etmektedir.` Queer Teorinin İzinde Avrupalı Bir Türk: Ferzan Özpetek ve Sineması ` başlıklı bu tez çalışmasının konusunu, toplumsal cinsiyet normlarının dayattığı rollere muhalif bir tavır olarak ortaya çıkan ve kuramlaşan queer teori ve queer yaşam biçimleri oluşturmaktadır. Queer teori, beyaz perdede kendisine yer açmak istemektedir ve ismini dünya çapında duyurmuş önemli yönetmenler bu isteğe kayıtsız kalmamıştır. Toplumsal sistemin dayattığı yaşam biçimlerine alternatif olarak sunulan queer dünya, Ferzan Özpetek sinemasının temaları arasında yer almaktadır. Çalışmada Ferzan Özpetek sinemasında yer alan queer yaşam biçimleri ve queer karakterler eleştirel söylem analizi ve metin çözümlemesi yöntemleri kullanılarak irdelenmiştir. Araştırma sonrası elde edilen bulgular ışığında, Ferzan Özpetek'in queer yaşamların gerçekliğinin altını çizdiğini ve toplumu queer bireylere karşı daha duyarlı olmaya teşvik etmeye çalıştığını söylemek mümkündür.Anahtar Kelimeler: Cinsiyet, Cinsellik, Toplumsal Cinsiyet, Queer Teori, Ferzan Özpetek Sineması

The gender phenomenon is one of the most important concepts that rise on traditions, customs, religion and cultural factors and are at the basis of social sciences. The concept of gender, which awaits the unquestioned acceptance of these roles, which are given and distributed various roles to the people living in the society, carries out studies to unify the society with the support of the government.The Queer Theory was adopted by the individuals whom the society marginalized for the purpose of initiating a resistance against the gender imposition, and even the queer word was adopted by these individuals. For the theorization of theory, important scientists have started various studies by taking advantage of social psychology and psychoanalysis. The texts of Judith Butler are of great importance for queer theory.The subject of this thesis titled ` A Turk From Europe In The Footsteps of Queer Theory: Ferzan Ozpetek and His Movies ` forms the queer theory and queer life forms which emerged as a contrary attitude to the roles imposed by the gender norms. Queer theory wants to open a place for itself on the cinema and important directors worldwide did not stay indifferent to this request. The queer world, presented as an alternative to the lifestyles imposed by the social system, is among the themes of the Ferzan Özpetek cinema. In the study, queer life forms and queer characters in Ferzan Özpetek 's cinema were analyzed using critical discourse analysis and text analysis methods. It is possible to say that Ferzan Özpetek underlines the reality of queer life and encourages society to be more sensitive to queer individuals in the light of findings obtained after the research.Key words: Gender, Sexuality, Queer Theory, Ferzan Ozpetek Cinema