Marmara denizinde sualtında kalmış tarih öncesi yerleşimlere bir örnek: Avşa adası

Abstract

Marmara Bölgesi sınırları içirişinde yer alan Avşa Adası, Balıkesir iline bağlı olup Marmara Denizi'nin güney batısında yer alır ve Marmara Adaları adıyla anılan takımadaları oluşturan adalardan biridir. Adanın ilk yerli halkı hakkındaki ilk yazılı bilgiler coğrafyacı Strabon ve tarihçi Plinius tarafından verilmektedir. Son yıllarda Avşa kumsallarında bulunan çeşitli çakmaktaşı, kemik vb. aletler, ağırşaklar, değirmen taşları ve taş baltalar adadaki yerleşim tarihinin yazılı kaynaklardan çok eskilere gittiği fikrini kuvvetlendirmektedir.Bölgedeki ilk çalışmalar 1993 yılında Prof. Dr. Mehmet Özdoğan tarafından yapılmıştır. 1994 yılında yerleşim alanı Prof. Dr. Nergis Günsenin tarafından da incelenmiştir. 2015 yılında yaptığımız sualtı çalışmalarında daha önceki yıllarda yapılan çalışmalarda da belirtilen farklı dönemlere ait buluntular tespit edilmiştir. Kıyıdan itibaren 1.50 – 2.00 m derinlikte kalıntılar rahatça görülebilmektedir. Muhtemelen höyüğün dik dalga aşımına maruz kalmasından dolayı, kıyı çizgisinin eski dönemlerden daha içeride olmasından höyüğün bir kısmının sualtında, bir kısmının ise karada olduğunu anlaşılmaktadır.Tarafımızca yapılan çalışmalarda höyüğün sualtında kalan kısmında Neolitik, Kalkolitik ve yoğun olarak Tunç Çağı'na ait seramik ve küp mezar örnekleri bulunmuştur. Bununla birlikte Helenistik Dönem'den Geç Antik Çağ'ın sonuna kadar tarihlendirilen çeşitli seramik örnekleri ve kalıntılar da görülmüştür. Bu da adanın tarih öncesi dönemden itibaren günümüze kadar devam eden bir yerleşim alanı olduğunu göstermektedir.

Avsa Island, which is located in the Marmara region, belongs to Balikesir Province. It is located in the southwest of the Marmara Sea and it is one of the islands that comprise the archipelago termed the Marmara Islands. The first surviving written informations about the first indigenous people of the island were recorded by the historian Strabon and the geographer Pliny. Various flint and bone tools, spindles, whorls and millstones that have been discovered on the coastline of Avsa Island in recent years, is strengthening the idea that history of the settlement dates back to much earlier than was recorded in the ancient sources.The first research on the settlement was carried out by Prof. Mehmet Özdoğan in 1993. The settlement area was also investigated by Prof. Dr. Nergis Günsenin in 1994. The materials and remains can be easily seen at a depth of 1.5 - 2 meters from the coast. From the fact that the mound has probably been exposed to wave erosion over the years, one part of the mound is submerged today and the other part is on shore, it is understood the former shoreline is under the waves today and the present shoreline is further inland.In the studies that was conducted by our research team, ceramics and instances of pithos shaped ceramic graves which are thought to belong to the Neolithic, Calcolithic and intensely to the Bronze Age were discovered in the submerged are of the mound. In addition to these discoveries, various ceramic examples and ruins that dating from the Hellenistic period to Late Antiquity have been also discovered. It proves that this island has been a human settlement area from Prehistoric times to the present.