Kırım ve Karabağ`ın işgalinin karşılaştırılması: işgal ve sonrası

Abstract

Kırım ve Dağlık Karabağ'ın işgali sorunu günümüz uluslararası siyasi arenasının üzerinde en fazla tartışma yapılan birer konularındandır. Akademik çalışmalar çerçevesinde her iki bölgenin işgali sorunu ayrı ayrı ele alınmakla birlikte sözkonusu iki sorunun karşılaştırılmasına yönelik ciddi bir çalışma yapılmamıştır. Bu nedenle çalışmada Kırım ve Dağlık Karabağ sorunları önce ayrı ayrı ele alınmış, ardından ise her iki sorunun karşılaştırmalı analizi yapılmıştır. Bu bağlamda çalışmada sorunların tarihi nedenleri, işgal öncesi bu bölgelere yönelik Rus politikaları, işgallerin gerçekleştiği konjentür ve işgal sonrası işgallere yönelik verilen uluslararası tepkinin karşılaştırılması yapılmıştır. Ayrıca Kırım ve Dağlık Karabağ'ın işgali teorik açıdan değerlendirilmiş, uluslararası hukukun sözkonusu sorunlara yaklaşımı üzerinde inceleme yapılmıştır. Çalışmada Kırım ve Dağlık Karabağ'a yönelik işgal ve işgalden sonraki süreç karşılaştırılarak sorunlar arasında benzerlik ve farklılıklar ortaya çıkarılmıştır. Bu bağlamda işgallerin gerçekleştiği konjektür ve işgallere verilen uluslararası tepkinin farklı olmasına rağmen iki işgal süreci arasında bazı benzerlikler de görülmüştür. Ermenilerin Karabağ işgali `Büyük Ermenistan` hülyası ve Türk düşmanlığı bilinci ile tarihi bir misyon çerçevesinde etnik çatışmalar ortamında gerçekleştirilirken, Kırım'da Rus ilhakının ise yarımadanın tarihi Rus politiklarının merkezinde bulunması ve bölgenin jeopolitik önemi nedeniyle gerçekleştiği görülmektedir. İster Kırım, isterse de Karabağ'ın işgali sürecinde Rusların sözkonusu bölgelere yönelik uzun zaman boyunca gerçekleştirdiği iskan politikası da çok etkili olmuştur. Ayrıca uluslararası düzeyde Azerbaycan ve Ukrayna'nın birer toprak parçası olarak tanınan her iki bölgenin işgalden kurtarılmasına yönelik uluslararası yaptırımlar farklı nedenler sebebiyle uygulanmamıştır. Öte yandan Dağlık Karabağ'ı Azerbaycan'ın ve Kırım'ı ise Ukrayna'nın toprak parçası olarak tanıyan uluslararası hukuk `Devletlerin Toprak Bütünlüğü` ilkesini `Self-Determinasyon` ilkesinin üstünde tutmakta ve silahlı saldırıya maruz kalarak toprak bütünlüğü bozulan bu ülkelere Meşru Müdafaa hakkını kullanmak için yetki vermektedir.Anahtar Kelimeler: Ukrayna Krizi, Kırım'ın İlhakı, Dağlık Karabağ'ın İşgali, Etnik Çatışma Kuramları, Güvenlikleştirme Teorisi, Jeopolitik Teori, Self-Determinasyon, Devletlerin Toprak Bütünlüğü, Kuvvet Kullanmama, Meşru Müdafaa

The problem of occupation of Crimea and Nagorno-Karabakh is one of the most debated issues on the international political arena. Although the problem of occupation of both regions has been analysed separately within the framework of academic studies, no serious study has been conducted to compare these two problems. This research does not only seek to separately study the Crimean and Nagorno-Karabakh occupation, but also to comparatively analyse both problems. The historical reasons of the problems, the Russian policies towards these regions before the occupation, the conjuncture of the occupations and the international reaction to the occupations are also being compared. In addition, the research also takes into account the international law approach to these problems. The occupation of Crimea and Nagorno-Karabakh is also being interpreted from a theoretical point of view.The similarities and the differences in the occupation of Crimea and Nagorno-Karabakh and post occupation periods of the regions are comparatively being revealed in this thesis. In spite of different international reactions to the occupations, there are some similarities between the two occupation processes that have been unveiled. While the Armenian occupation of Nagorno-Karabakh was carried out in the framework of the idea of the creation of `Great Armenia` and turcophobia, the Russian annexation of Crimea was carried out because the peninsula was always in the centre of Russian politics and it has a very high geopolitical importance. The long-standing settlement policy of Moscow toward the occupied Crimea and Nagorno-Karabakh has become very effective. Moreover, on the one hand, international sanctions for the liberation of the occupied regions of Azerbaijan and Ukraine have not been imposed because of different reasons. On the other hand, international law recognizing Nagorno-Karabakh as a part of Azerbaijan and Crimea as a part of Ukraine, prefer the principle of Territorial Integrity on the principle of Self-Determination and authorize these two states to use the right to Self-Defence against occupying countries.Key Words: Ukranian Crisis, The Annextion of Crimea, The Occupation of Nagorno – Karabakh, Etnhic Conflict Theories, Securitization Theory, Geopolitical Theori, Self-Determination, Territorial İntegrity, None Use of Force, Self-Defence