2000 sonrası Türk sinemasında dini ögelerin incelenmesi: Girdap film örneği

Abstract

Sinema ve din arasındaki ilişki, sinemanın icadından günümüze kadar etkisini hiçbir zaman kaybetmemiştir. Türk Sineması ve Din ilişkisi üzerine yaptığımız bu çalışmada: Sinemanın Türkiye'ye geldiği tarihten günümüze kadar, dönem dönem din ile nasıl bir ilişki içinde olduğunu, dini ögelerin filmlerde nasıl kullanıldığını, 2000'le başlayan Yeni Sinema Akımı'nda dinin işlenişinin eski dönemlerden ne tür farklılıklarla beyaz perdeye aktarıldığını tespit etmeye çalıştık. Türk Sineması'nda dönemin ideolojik bakış açısı, toplumsal farklılıklar, din ve toplum arasındaki ilişki, sinema ve din arasındaki ilişkiye yansımıştır. Sinemanın icadından çok kısa bir süre sonra Osmanlı Devleti'nde kullanılmaya başlaması ve kabul görmesi Türk Sinema tarihi açısından gurur vericidir. Sinemanın Osmanlı'da hızlı bir şekilde kabul görüp yaygınlaşmasında halkın seyrinden çok hoşlandığı Karagöz oyunlarının büyük etkisi vardır. Cumhuriyet'in ilanı ve sonrası toplumsal yapı içinde tartışmalara yol açan laik ve dindar farklılaşması çekilen filmlerde dinin işleniş şekline yansımıştır. Cumhuriyet'in ilan edildiği ilk dönemler çekilen filmlerde, din çoğunlukla imam figürü ile temsil edilmiş, imam karakteri ise olumsuz imgelerle kullanılmıştır. Hazretli Filmler Akımı'nda ise din, sinemada ticari bir sömürü aracı haline dönüşmüştür. Kendini, toplumun komünist, İslamcı, milliyetçi gibi ideolojik alt katmanlarında sınıflandıran yönetmenler, ideolojik fikirlerine uygun bir din yorumunu filmlere yansıtmışlardır. Kimi dini, hayatın vazgeçilmez temel unsuru, kimi ise ezilen sınıfları oyalamak için uydurulmuş kurallar olarak görmüş ve filmlerinde bu şekilde anlatmıştır. 2000'li yıllar Türk Sineması'nda devrim niteliğinde değişimlere sebep olmuştur. Gelişen sinema teknolojisi kullanılmaya başlanmış, görüntüde anlatı dili değişmiş, bu değişim sinemada yapısal farklılıklar oluştururken, sinema salonları hiç görmediği doluluk oranlarına ulaşmıştır. Yeni Türk Sineması, doğal formunda popüler ve sanatsal olarak farklılaşmaya gitmiş, popüler filmler yüksek hasılat rakamlarına ulaşırken, sanat filmleri uluslararası platformlardan ödülle dönmüştür. Bu dönemde din beyaz perdede ticari veya ideolojik bir zorlama yerine hayatta var olduğu gibi doğal şekliyle kullanılmıştır.

The relationship between the cinema and religion has not lost its impact in the respect of cinema so far. In this study on turkish cinema and religion, from the time cinema came into Turkey to the present, we have tried to detect what kind of relationship cinema has with religion from time to time, how religious items have been used in movies and how different the religion embedding has been turned into a movie.The ideological aspect of the time, social variations and the tie between the religion and society has affected the relationship between the cinema and religion in turkish cinema. That the cinema was used and cherished in Ottoman Empire soon after the invention of it has been proud. Karagöz plays, which public of the time had great pleasure in watching, had a great impact on the cinema's being cherished among people and spread in Ottoman. The differentiation of the secular and religionist, which caused a number of arguments in the society during and after the proclamation of the republic, was reflected on the application of the religion in the movies. In the movies during the early times of the proclamation of the republic, the religion was represented mainly with an imam figure and the character was embedded with bad imagery. In Hazretli Movies Trend, the religion turned into a trading exploitation tool. The directors, introducing themselves are in the low stages of the society like islamist, nationalist and communist, have reflected a religion perspective fitting into their ideology. While some has perceived the religion as the basic part of the life, others have viewed it as fabricated rules just to occupy the oppressed classes and told it in their movies. 2000s have bought about revolutionary changes in Turkish Cinema. Advanced cinema technologies have started to be used, the narrative language in displays has been changed and just as these changings have formed structural differences, motion picture theaters have reached an unprecedented load factor. New Turkish Cinema's popularity and artistic form have become distinct in its natural base, artistic films have returned with awards from the international platforms while popular ones have reached high revenues. In this period, the religion has been used in its pure nature as it exists rather than being an ideological or commercial insisting.