Konya`daki arkeolojik kültür varlıklarının turizme kazandırılması

Abstract

Dünyada farklı kültürlere olan ilgi kimi zaman insanın kendi farklılaşmış kültü-rünün özünü oluşturan geçmişine yönelik olabilmekte, kimi zaman ise farklı kültürlere ve o kültürleri ortaya çıkaran geçmişin kültürel izlerine yönelik olmaktadır. Arkeolojik kül-tür varlıkları, son zamanlardaki turistik faaliyetlerin temel gerekçeleri arasına çok ciddi düzeyde yer bulan kültür varlıkları arasında hiç şüphesiz önemli bir yer tutmaktadır. Yüzlerce yıllık geçmişe dayanan bu durum, arkeolojik varlıkların yenilenemeyen, oldukça hassas ve emsalsiz olmaları sebebiyle ancak arkeoloji ve turizm bilimlerinin ko-ordinasyonunda çalışılarak ele alınması gerekmektedir. Hem arkeoloji hem de turizm alanında çok disiplinli bir çalışmayla yürütülen bu tez çalışmasında Çatalhöyük ve Zen-gibar Kalesi örnekleminden hareketle, ören yerleri, anıtlar ve sitler gibi arkeolojik kültür varlıklarının birer turizm destinasyonuna dönüştürülmesinin şekil ve yöntemlerinin be-lirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada, literatür taraması ve yarı-yapılandırılmış mülakat (interview) gibi nitel araştırma yöntemi kullanılarak bir ampirik çalışma yürütülmüştür. Araştırmada Konya ve yakın çevresinin arkeolojik kültür varlıkları açısından oldukça zengin olduğu, ancak bu durumun arkeoturizm girdisine dönüştürülemediği, Çatalhöyük ve Zengibar Kalesinin etkin bir turizm planlamasının bulunmadığı gibi bulgulara ula-şılmıştır. Arkeolojik çalışmalar yürütülürken, varlıkların önemi, konumlaması, restorasyon ve restitüsyon çalışmalarının yapılarak öykülerinin doğru ve etkileyici bir şekilde ortaya konulması, buraların kırılgan birer turist destinasyonu olacağı akılda tutularak da planlanması gerekliliği ve aynı şekilde turizm destinasyon çalışmaları yürütülürken, bu varlıkların korunması ve sürdürülebilir bir destinasyon olarak doğru ve etkileyici bir şekilde planlanması, buraların geçmiş medeniyetlerin bize bıraktığı yenilenemeyen ünik varlıklar olduğu akılda tutularak yapılması gerekliliği de varılan sonuçlar arasındadır.Anahtar Kelimeler: Arkeoloji, Turizm, Arkeoloji ve Turizm İlişkisi, Arkeoturizm, Arkeolojik Kültür Varlıkları Turizmi

The interest to different cultures can sometimes be to man's own past, constitut-ing the essence of his differentiated culture and this interest can sometimes be to differ-ent cultures and their cultural traces of the past that created them. Archaeological assets undoubtedly have significant places among the cultural assets as the main reasons for many recent touristic activities. Dating back hundreds of years, this situation needs to be handled only through coordinated works of archeology and tourism informatics since these quite sensitive and incomparable assets cannot be renewed. Conducted with a multidisciplinary study in both archeology and tourism, this thesis aimed to determine the ways and methods of converting archaeological cultural assets such as historical areas, monuments and archaeological sites into tourism destinations. Literature screening and qualitative research method as semi-structured interview were used and hence an empirical study was conducted. It was found that Konya and its environs are very rich in terms of archaeological cultural assets, but this situation cannot be turned into an archaeotourism input, and that Çatalhöyük and Zengibar Castle do not have an effective tourism planning. While archaeological studies are carried out, the importance, position-ing, restoration and restitution of the assets with accurate and impressive stories should also be done by keeping in mind that these assets will be fragile tourist destinations, and likewise while tourism destination plans are carried out, the protection and planning of these assets impressively and correctly as sustainable tourist destinations should be done through keeping in mind that these are nonrenewable and unique assets left to us by past civilizations.Keywords: Archeology, Tourism, Relations of Archeology and Tourism, Archeotourism, Archeological Cultural Heritage Tourism