Tanısal ve endovasküler tedavi amaçlı intraarteriyel sayısal çıkarım anjiografi (DSA) yapılan hastalarda işlem öncesi ve sonrası kontrastsız beyin BT tetkiklerinde kontrast ve kanama ayrımının araştırılması

Abstract

AMAÇ: Gerek tanısal, gerekse endovasküler tedavi amaçlı yapılan sayısal çıkarım anjiografi (DSA) incelemeleri sırasında kullanılan intraarteriyel kontrast madde işlem sonrası kontrol beyin BT' lerde bazı hastalarda kontrast dansite artımına neden olmaktadır. Bu çalışmada amaç spontan subaraknoid kanama (SAK) veya intrakraniyal anevrizma nedeniyle tanısal ve endovasküler tedavi amaçlı DSA yapılan iki ayrı grup hastada işlem sonrası kontrastsız beyin bilgisayarlı tomografi (BT) incelemeleri ile işlem öncesi beyin BT' ler karşılaştırılarak kontrasta bağlı dansite artımı bulgusunun değerlendirilmesi ve intrakraniyal kanamadan ayırt edilmesidir.GEREÇ VE YÖNTEM: Çalışmamıza Mayıs 2009-Mayıs 2010 tarihleri arasında spontan SAK veya intrakraniyal anevrizma nedeniyle tanısal ve endovasküler tedavi amaçlı DSA incelemesi için hastanemiz Girişimsel Radyoloji Ünitesine refere edilen 32 olgu dahil edildi. Toplam 32 olgu iki gruba ayrılarak incelendi. Birinci grupta sadece tanısal DSA işlemi yapılan 16 hasta, ikinci grupta ise endovasküler tedavi amaçlı DSA işlemi yapılan 16 hasta değerlendirildi. Hastalara DSA işlemi öncesi ve işlem sonrası 1.saatte, 6. saatte, gerek görüldüğünde 24. saatte kontrastsız beyin BT incelemeleri yapıldı. Kontrasta bağlı dansite artımı bulgusunun görülme sıklığı, beyinden rezolüsyon paterni ve bu paternin hastalara göre oluşum farklılıkları araştırıldı.BULGULAR: Tanısal DSA işlemi yapılan grupta işlem sonrası 1.saat beyin BT'lerde toplam 16 olgunun 5'inde (%31.3) kontrasta bağlı dansite artımı bulgusu saptandı. Endovasküler tedavi amacıyla DSA işlemi gerçekleştirilen ikinci grupta ise toplam 16 olgunun 14'ünde (%87.5) işlem sonrası 1.saat beyin BT'de kontrasta bağlı dansite artımı bulgusu izlendi. Her iki grup arasında işlem sonrası değerlendirilen beyin BT'lerde kontrasta bağlı dansite artımı bulgusunun görülmesi ve görünümü açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptandı (p<0.05).SONUÇ: Tanısal veya tedavi amaçlı DSA işlemi yapılan bazı hastalarda işlem sonrası beyin BT tetkiklerinde kontrasta bağlı dansite artımı bulgusu izlenebilmektedir. Kontrol beyin BT'lerde rezolüsyona uğrayan bu bulgunun tanınması olası intrakraniyal kanamadan ayrım yapılmasında, hastaların takip ve tedavisinde hayati önem taşımaktadır. İşlem esnasında kullanılan yüksek doz kontrast maddenin KBB'de geçici değişikliğe neden olduğunu, bunun da bulgunun oluşumunda en önemli faktör olabileceğini düşünmekteyiz.

PURPOSE: Contrast can be seen in some patients control cranial CT, after both diagnostic and endovascular treatment DSA prosedures with intraarterial contrast material. In our study, two seperate groups of patients having spontaneous subarachnoid hemorrhage or intracerebral aneursym that undergo endovascular DSA procedure for treatment or just diagnostic purposes, we evaluated the CT?s without contrast material taken before and after these procedures and try to distinguish the cause of hyperdensity either by hemorrhage or contrast material used in DSA procedure.MATERIALS AND METHODS: Between May 2009 and May 2010, 32 spontaneous subarachnoid hemorrhage or intracranial aneurysm patients that undergo endovascular DSA procedures either for diagnostic or for treatment purposes in our hospitals Interventional Radiology Unit included to our study. 32 patients divided into two separate groups. The first group contains 16 patients that have been perfomed DSA only for diagnostic purposes. The second group also contains 16 patients but treated with endovascular DSA procedures. Before DSA procedure cranial CT witout contrast material performed to all patients. After the procedure at 1st, 6th and if needed 24th hours control CT?s taken. The frequency of hyperdensity due to contrast material, resolution pattern in brain and formation differences of these patterns in these patients was examined.SIGNS: In the first group, examination of the control cranial CT?s taken post procedure 1st hour, hyperdensity due to contrast material was seen only in 5 of 16 patients (%31,3) while in the second group 14 of 16 patients (%87,5) hyperdensity was observed. There was significant difference about hyperdensity ratio due to contrast material between two groups statistically (p<0,05).RESULTS: In the cranial CT?s taken after DSA for diagnostic or treatment purpose, hyperdensity due to contrast material can be observed in some patients. Distinction of this finding in control CT?s with hemorrhage, while contrast material resolves in CT examination is vital in follow up and treatment of these patients. We believe that high doses of contrast material given in DSA produce temporary changes in blood brain barrier that emerges hyperdensity in control CT?s as a result.