İnsan üreteral düz kaslarda teofilin etkisinin ve konsantrasyonunun incelenmesi

Abstract

ÖZET Bu çalışmada Aralık 1993-Hazıran 1994 tarihleri arasında Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi, Farabi Hastanesi Üroloji ve diğer cerrahi anabilim dallarında gerçekleştirilen nefrektomi ve üreterektomi sonucu çıkarılmış insan ureter segmentleri ve aynı tarihler arası ağırlıktan 1.5-2.5 kg arasında değişen her iki cinsten tavşanlardan çıkarılan detrusor kas segmentleri kullanıldı. Etki mekanizması bilinen referans kasıcılar kullanılarak detrusor ve ureter önceden kasıldı ve bu sistemlerin antagonistleri veya teofilin verilerek gevşemeler elde edildi. Teofilinin gevşeme cevapları her bir kasıcının antagonistlerinin gev şeme cevapları ile kıyaslandı. Bu kıyaslamalar ışığında teofilinin bu doku lardaki etki mekanizmaları incelendi. 10*M karbakolle kasılan mesane üzerinde, teofilin ve buskopan (hyosin-n-butil bromür) tarafından elde edilen gevşemeler karşılaştırıl dığında; düşük konsantrasyonlarda buskopan anlamlı derecede (p<0.005) farklı gevşemelere yol açarken, teofılinle elde edilen gevşemeler daha uzun sürede ve yüksek konsantrasyonlarda (10-7-10*M) geliştiği için teofilin gev şeme cevaplannda parasempatik sistem blokaji katkısının az olduğu düşünüldü. 40 mM KCI ile kontrakte edilen mesane striplerinde teofilin ve nifedipinle elde edilen gevşeme cevapları arasında yüksek konsantrasyon larda (lO-MO^M) nifedipin lehine anlamlı farklı gevşemeler elde edildi (p<0.005). Bu bulgu bize teofılinle elde edilen gevşeme cevaplarının kalsiyum kanal blokaji ile direkt ilgisi olmadığını düşündürmektedir. 10`3 M ATP ile kasılan detrüsörde Teofilin ICr9 M gibi çok düşük dozlarda adenozinin etkisini inhibe ettiği için bu konsantrasyonda var olan gevşemeyi durdurmuş 10* ve takip eden konsantrasyonlarda ise kendine özgü başka gevşetici etkisini göstermiştir. Oysa teofilinin tavşan mesanesinde ATP üzerinde gevşetici etkisi diğer kası es I ardan farklı olarak daha düşük konsantrasyonlarda gözlenmiştir (p<0.005). Teofilin hangi yolla olduğu tam olarak açıklanamamakla birlikte tonik kasılmalar üzerinde adenozinin inhibisyon etkisini artırmaktadır. Sonuç olarak mesane detrusor kaslarında teofılinle gevşemeler pekçok sistem yanında adenozineriik sistemle de (pürinerjik) yakından ilgili olabilir. İnsan üreterinde sempatik, parasempatik pürinerjik sistemlerin önemli derecede etkin olmaması ve KCI'le kasılmış üreterde teofılinle elde edilen gevşeme yanıtlarının nifedipin yanıtlanndan anlamlı farklı (p<0.005) bulun ması; gevşetici etkinin sempatik, parasempatik pürinerjik sistem üzerinden ve kanal blokajından bağımsız olduğunu düşündürmektedir. Bu sonuçlardan yola çıkarak teofilinin farklı inervasyona sahip doku larda farklı mekanizmalarla etki gösterebileceğini düşünmekteyiz.

SUMMARY This study was carried out between December 1993-June 1994 at Department of Pharmacology, Karadeniz Technical University, Trabzon. Smooth muscle strips were obtained from segments of human ureter discarded at routine open Urological operation and from the rabbit detrusor. Ureteral and detrusor strips were contracted by agonists which are effective in those preparations and have known contractile mechanisms. Then, they were relaxed by theophylline or the antagonist of contractive agent. Relaxation by theophylline was compared with that of the antagonist. Using this comparison, the possible mechanisms for theophylline action were suggested. When theophylline and hyoscine N-butylbromide (buscopan) responds on the carbachol precontracted detrusor were compared with each other, it was seen that relaxant responds of theophylline occurs at on the higher concentrations (10-7-10sM) and at the longer time interval than buscopan. Due to significant difference (p<0.005) between their relaxant responds it may be thought that parasympathetic system blockage doesn't play an important role in the relaxting effect of theophylline. At detrusor strips which were precontracted by 40 mM KCI, there were significant difference (p<0.005) between relaxant response of theophylline and nifedipine at high concentrations (lO'MO^M). Maybe it is thought that blokage of Ca2+ channel doesnt play an important role on the relaxant effect of theophylline. On ATP-induced contraction, theophylline (10`8 M) antagonized the inhibitor effects of the by-product adenosine through Acceptors. But at 10* M and increasing contractions, theophylline showed relaxant effects. Its relaxant effect on ATP was observed at lower concentrations than on KCI and buscopan (p<0.005). The relaxant effect of theophylline on the rabbit detrusor may be related with adenosinergic system in addition to the other system. On isolated human ureteral smooth muscle, sympathetic, parasympat hetic and purinergic systems were not significantly effective and only KCI (40 mM) induced the contraction. On the KCI-induced contraction of ureteral smooth muscle, relaxant effect of theophylline was significantly lower than that of nifedipine (p<0.005). In conclusion it is suggested that theophylline may show different action mechanisms which dependent on the type of tissue.