Hiperlipoproteinemililerde plazma, eritrosit, lenfosit ve nötrofil antioksidan enzim aktivilerinin lipid peroksidasyonu ve çeşitli lipid parametreleriyle ilişkilerinin incelenmesi

Abstract

7. ÖZET Hiperlipidemide nötrofil ve monositlerde süperoksit üretiminde artış olmakta ve plazmada malondialdehit ile okside LDL seviyesi yükselmektedir. Okside LDL oluşmasında monosit ve makrofajlar rol almaktadır. Daha sonra köpük hücrelerine dönüşen makrofajlar ateroskleroza zemin hazırlamaktadır. Eritrositler nötrofillerce ortama salman 02: radikallerini temizleme etkisi göstermektedir. Dolayısıyla hiperlipidemide oksidan-antioksidan dengesi bozulmaktadır. Bu amaçla hiperlipidemi ve sağlıklı kontrollarda süperoksit dismutaz (SOD), glutatyon peroksidaz (GSH-Px), katalaz (kat) gibi antioksidan enzim aktiviteleri ile lipid peroksidasyonunun göstergesi olan malondialdehit seviyesi, plasma, eritrosit, lenfosit ve nötrofil fraksiyonlarında çalışıldı. Çalışma, yaş ortalaması 46.4±11 (21-70 olan kırk kişilik hiperlipidemili (18 kadın, 22 erkek) ile yaş ortalaması 43.8±8.7 (20-62) olan 40 kişilik sağlıklı grupta (17 kadın, 23 erkek) gerçekleştirildi. Venöz kan örnekleri 12 saatlik açlık sonrası alındı. Eritrositler klasik yıkama işlemiyle (% 0.5 NaCl), nötrofil ve lenfositler perkol gradient santrifugasyonu ile ayrılıp sonikasyonla parçalandı. SOD aktivitesi için INT metodu, GSH-Px ve GR aktiviteleri için NADPH'ın oksidasyonuna dayalı 340 nm'de UV metodu, katalaz için hidrojen peroksidin yıkımına bağlı 240 nm'de UV metodu ve MDA için Tiyobarbitürik asit reaksiyonu kullanıldı. Malondialdehit seviyesi plazma, eritrosit, lenfosit ve nötrofil124 fraksiyonlarında sağlıklı kontrollere göre hiperlipidemik grupta anlamlı seviyede yüksek bulundu. Plazma antioksidan enzimleri sağlıklı ve hiperlipidemili grupta anlamlı bir fark göstermedi. Hiperlipidemi grubunda eritrosit katalaz seviyesi anlamlı derecede yükselirken, lenfosit ve nötrofil katalazı sağlıklı kontrollere kıyasla anlamlı seviyede düşük bulundu. Glutatyon redüktaz aktivitesi her iki grup arasında önemli değişim göstermezken, eritrosit, lenfosit ve nötrofil hücre homojenatlarında SOD ve GSH-Px enzim seviyeleri hiperlipidemik grupta anlamlı seviyede düşük bulundu. Hiperlipidemili ve sağlıklı şahıslarda serum lipid parametreleri, malondialdehit, antioksidan enzimler, plazma, eritrosit, lenfosit ve nötrofillerde korelasyon analizleri yapılarak değerlendirildi. Korelasyon analizlerinden hiperlipidemide meydana gelen metabolik değişimlerin antioksidan enzim aktivitelerini çeşitli şekillerde etkilediği görüldü. Sonuç olarak; I) Hiperlipidemide nötrofil ve lenfositlerde oksidatif stresin artması azalan SOD ve GSH-Px aktivitesinden kaynaklanabilir, II) Eritrosit katalaz aktivitesi bu değişimleri kompanse etmek üzere yükselebilir, III) Korelasyon analizlerinden elde edilen sonuçlara göre eritrosit, lenfosit ve nötrofillerde enzimler arasındaki koordinasyonu bozulabilir, IV) Hücrelerdeki antioksidan enzimler lipid parametreleri ve lipid peroksidasyonundan farklı derecede etkilenmektedir. Anahtar Kelimeler: Hiperlipidemi, serbest radikaller, antioksidanlar, antioksidan enzimler, lipid peroksidasyonu.

8. İNGİLİZCE ÖZET SUMMARY It has been suggested that increased superoxide production by neutrophils and monocytes and elevated plazma malondialdehyde and oxidized low-density lipoprotein (LDL) levels in hyperlipidemia occur. Monocyte and macrophage cells participate in the formation of oxidized LDL. After this process foom cells can be formed from macrophages, which in turn they lead to atherosclerosis. Therefore inbalances in oxidant-antioxidant system may occur in hyperlipidemia. For this reason, levels of antioxidant enzymes such as superoxide dismutase (SOD), glutathione peroxidase (GSH-Px), glutathione reductase (GR), catalase (cat) and malondialdehyde (MDA) as a marker of lipid peroxidation have been studied in plasma, erythrocytes, neutrophils and lymhocytes in subjects with hiperlipidemia and healthy control subjects. Forty subjects (females 17, males 23) with hyperlipidemia [mean age 43.8±8.7 (SD], ranges: 20-62) and 40 healty voluntary control subjects (females 18, males 22) [the mean age 46.4+11, ranges: 21-70] were included to the study. Venous blood samples were drawn following a fasting of 12 hours. Erythrocytes were prepared by classical washing method (0.9 % NaCl), neutrophils and lymphocytes were seperated by percoll gradient centrifugation and lysed by sonication. Methods used were as foolws: INT method for SOD, UV method at 340 nm based on oxidation of NADPH for GSH-Px and GR, UV method at 240 nm based on degredation of hydrogen peroxide for catalase, and a method based on a reaction126 with thiobarbituric acid for MDA. The mean MDAlevels in plasma, erythrocyte, lymphocyte and meutrophil fractions were found to be significantly higher in hyperlipidemia group than those of healty group. In hyperlipidemia group, the mean erythrocyte catalase level was high, whereas those of lymhocytes and neutrophils were low as compared to healthy controls. SOD, GSH-Px levels in homogenates of erythrocytes, lymphocytes and neutrophils were found to be significautly decreased, whereas GR did not change in hyperlipidemia group. Lipid parameters in serum MDA and antioxidant enzymes in plasma, erythrocytes, neutrophils and lymphouytes of hyperlipidemia and healthy control groups were evaluated by correlation analyses. It was found that metabolic alterations seen in hyperlipidemia affect the activities of the antioxidant enzymes by the different mechanisms. It was concluded that i) Increased oxidative stress in neutrophils and lynaphocytes in hyperlipidemia may be resulted from decreasing observed in SOD and GSH-Px activites, II) Erythrocyte catalase activities may be increased to compansate above changes, iii) According to results obtained from corelation analyses, coordination of the enzyme activities disturbunces in erytrocytes neutrophils, and lymphocytes may be occur, iv) Antioxidant enzymes in the cells were affected in different degrees from changes in lipid parameters and lipid peroxidation. Key words: Hyperlipidemia, free radicals, antioxidants antioxidant enzymes, lipid peroxidation.