Performans sporlarında başarı ve başarısızlığı etkileyen psikolojik faktörler

Abstract

Sporun temel kavramı olan motivasyon aynı zamanda yarışmanın doğasıdır. Yarışma motivasyonu burada güçlü ve dinamik bir etken olarak karşımıza çıkmaktadır. Performans sporlarında, diğer spor branşlarında olduğu kadar Futbol'da her profesyonel takımların en büyük rüyası şampiyonluktur. Bu da başarı-başarısızlık takım içindeki uyum, grubun başarma arzusu (hedefleri) ve grubun bağlılığı gibi psikolojik faktörler ile yakından ilgilidir. Bireysel basan ve başarısızlığın açıklanmasında yetenek seviyesinin tespiti, sarfedilen eforun miktarı, uygulamadaki zorluğun derecesi ve şansın rolü gözönünde tutulmuştur. Efor ve şans değişebilen faktör olarak tanımlanırken, yetenek ve uygulamadaki zorluk, kalıcı etken olarak nitelendirilmiştir. Ayrıca, yetenek ve efor başarının karakteristik bir özelliği olarak, yenilgi ise uygulamadaki zorluğun ve şansın kalıcı bir faktörü olarak tanımlanmıştır. Bu araştırma, Türkiye Profesyonel 3.lig Ofspor, A.Sebatspor. Terme ve Turhal Spor 2.grupta yer alan futbolcuları üzerinde yapılarak iki değişik anket formundan oluşmaktadır. I. Anket formunda, (orjinal metni Weiner den (1971) alınan ve Türkçeye uyarlayarak geliştiren Erşen(1996) karakteristik özellikler anketi), ligdeki puan sıralamasındaki konumu açısından zirveyi ve üst sıralan zorlayan A.Sebatspor ile ligde altsıralarda yeralan Turhalspor aralanndaki oynamış olduğu karşılaşma bizim açımızdan son derece incelemeye değer bulunmuştur. Bu amaçla bir değerlendirme yapıldı. Neden oyuncular yanşma ortamındaki yerlerinde doğal olarak başanlı veya başansızdırlar?. Basan ve başarısızlığı neden olan doğal etkenler (Yetenek, efor, başanya ulaşmadaki zorluk ve şans) l'den 9'a kadar sıralanan `Likert` ölçeği üzerinde bir değerlendirmeye tabi tutuldu. Ortalamalar göstermiştir ki. her iki takım oyunculan bireysel değerlendirmelerinde `EFOR` karşılaşmanın başlıca doğal sonucunu etkileyen en belirleyici baş faktör olarak tanımladılar. Örneğin. A.Sebatspor açısından maçın kazanılmasında ilk sıraya oturan doğal etken `Yüksek efor` (M=7.53): diğer taraftan yanşmanın kaybedilmesinde Turhalspor yönünden en belirginleşen karakteristik etken `Yetersiz efor` (M=6,76) ön plana çıkarılmıştır. Basan ve başarısızlık durumlarının keşfedilmesinde, doğal özellikler spor motivasyonunda küçümsenemeyecek derecede önemli bulunmuştur.u/ II. Anket envanterinde, Ersen, (1997) tarafından geliştirilen `güvenirlilik anketi`, yine aynı lig ve gruptaki ( 3.lig ve 2.grup) ligdeki puan sıralaması ve konumu gereği, ist sıralan ve zirveyi zorlayan bir başka takım Ofspor ile ligde altsıralarda yer alan diğer bir talanı Termespor'un yapmış oldukları karşılaşma araştırmaya değer bulunmuştur. Başarılı ve başarısız takımlar arasındaki, göreve bağlılık, sosyal bağlılık, ve grubun başarma arzusu (hedefleri) faktörleri açısından ilişkisinin takım çalışması yönünden bir değerlendirmesini kapsayan ve güvenirlilik adı verilen anket formu ile ölçmeye çalışıldı. Bağlılığın ölçülebilmesinde önemli kriterlerden biride kazanan takımın sezon sonunda %60 üzerinde bir galibiyeti, bunun yanında kaybeden takımında aynı statü sınırlan içinde %60'a yakın bir mağlubiyeti söz konusudur (Ersen, 1997, Ersen, Kalkavan, Suiçmez ve Yazıcı, 1998). Ankete ilişkin her iki takım oyuncuların bireysel olarak verdikleri skorlardaki değişkenlik, aritmetik ortalamalar üzerinde yapılan t.test analiz sonuçlan 0,05 seviyesinde anlamlı farklılık göstermiştir. Sonuçta, Ofspor oyuncuları 1997-98 profesyonel futbol sezonunda, içerde ve dışarda oynamış oldukları karşılaşmaların %60 galibiyetle noktalarken, aynı sezon içersinde Termespor ligde oynamış olduğu futbol karşılaşmaların %60 yenilgiyle kapatmıştır. Anahtar Kelimeler: Motivasyon, Basan Ve Başarısızlık, Grup Dinamiği.

` Motivation are foundation concept of sports at the same time, it is nature of competition. The competition motivation are verystrong and dynamics factor come about to us in here. In performance sports, besides being other branch of sports for football the biggest dreams of prefessional soccer teams are championship. From this point- of view, the team within harmony, the success wish of groups (targets) and devation group like psychological factors, success-failure are interested. Determining of the level ability, the guantity of expended effort, the degree of difficulty application and role of luck have-been to keptin mind the individual success and failure to explained. The effort and luck have been defined changeable factors, the ability- and difficulty application have been described permanent factor. Specially, the ability and effort characteristic a property, as for defeat has been defined the luck and difficult of application permanent factor. Soccer players taken part in this study play in the third sports league, second group which is categorised professional team of Turkey (A.Sebat sport. Of sport. Terme sport and Turhal sport) and it has formed two different guestionnaires form. In first questionnaire form (Ersen (1996), develep to adapt Turkish and original text taken by Weiner (1971) characteristic properties questionnaire) in the third sports league score table from the stand point of location summit and on top of step to force A.Sebat sports and Turhal sports score table from the stand point of location under step in between have played match in paint of our extremely worth survey have been found. This aim evaluation was made. Why are soccer players natural to being success and failure the competition environment on location. The success and failure to cause natural factors (the ability, the effor. the luck and the success to reach difficulty) evaluation has made from 1 to 9 ranged `Likert` on scale. Mean scores has shown that, each two soccer teams individual's evaluation `EFFORT` the main natural result of match has effected and the most characteristic head factor has defined. For example, from the stand paint of A.Sebat sports in to be won of match first69 range to sit nature factor is `HIGH EFFORT' (M=7,53) and from the stand paint of Turhal sports in to be last of competition the most characteristic head factor is `INSUFFICIENT EFFORT` (M=6,76) that have been shown, The natural properties not looking down on very important have been found on sport motivation and on investigated the success and failure situations. In second Devetion questionnaire form is developed by Ersen (1997) in the same league and group (in the third sports league and second group) in the third league score table and from the stand point of location, summit and top of step to force other team of sports and Terme sports in the third league score table from the stand point of under step in between have played in point of our extremely worth survey have been found. The success and failure soccer teams between relation ship of from the stand point of task devation, social devation and the success wish of groups (targets) factors and from the stand point of soccer team study evaluation was made and it is defined devotion questionnaires form with evaluation was studied, onthe evaluated devation one of the important criterions are winning to be win soccer team sixty percent of above a wining at, the and of season, at the same shape defeat soccer teams also take a sixty percent of near a defeat is discussed at the same statue in the limit(Erşen, 1997, Ersen. Kalkavan, Suiçmez and Yazıcı, 1998). Related to guesrionnaire form each two soccer team players individual's in the answers score on the mean scores, to be made t.test analysis results 0,05 on level have meaningful different shown. The finally, Ofsports soccer teams in 1997-98 professional soccer season, the game played out of town and a home game matches sixty persent of above a wining have finished, ai the same season and league, Termespons soccer teams the game played football matches sixty persent of near a defeat have completed. Keywords: Motivation, The Success And Failure, Group Dynamics