Trabzon ve çevresi okul çağı çocuklarında solaklığın (manuel lateralizasyon) etiyolojisinde kalıtımsal etkilerin araştırılması

Abstract

ÖZET El tercihinin etiyolojisinde genetik etmenlerin var olup olmadığını araştırmak için, ikiz yöntemi, aile yöntemi ve toplumun incelenmesi yöntemlerini kombine olarak kullandığımız bu araştırma, 124 (62 çift) tek yumurta ikizi, 128 (64 çift) çift yumurta ikizi ve 1195 normal öğrenci üzerinde yapılmıştır. Öğrencilerin yaşı 7-18 yaş arasındadır. El tercihinin saptanmasında Oldfield Anketi (Oldfield, 1971) kullanıldı. Monozigotik ve dizigotik ikiz çiftlerinde el uyumsuzluğu (biri sağlak, diğeri solak) yaklaşık aynı oranlarda görülmüş olup, ikiz çiftlerinde el tercihi yönünden anlamlı bir fark bulunamadı (P>0.05). Normal bireyleri ve ikiz çiftlerini karşılaştırdığımızda yine hiçbir grupta el tercihi yönünden anlamlı bir fark bulunamadı (P>0.05). İkizlerde ve normal bireylerde ailevi solaklık (FS) oranlarına baktığımızda, ikizlerde FS ile el tercihi arasında anlamlı bir ilişki bulunmadı (P>0.05). Buna karşılık, normal bireylerde, ailesinde solak olanlarda solaklık oranı olmayanlara göre anlamlı derecede yüksek, sağlaklık oranı düşüktü (P<0.001). Akraba evliliği ve el tercihi arasında anlamlı bir ilişki bulunamadı (P>0.05). Normal bireylerde solaklık ile çeşitli hastalıklara maruz kalma arasında anlamlı bir ilişki görülmüştür. Ama bu sınırda bir anlamlılıktır (P<0.10). Bu sonuçları ve literatürlerdeki bilgileri bir bütün olarak değerlendirdiğimizde el tercihinin etiyolojisinde multifaktöryel (poligenik) bir kalıtımın rol oynayabileceği sonucuna varıldı. Anahtar Kelimeler: El tercihi, monozigot ikiz, dizigot ikiz, ailevi solaklık, poligenik kalıtım.

SUMMARY This research in which we used the methods of twin, family and population together to search whether genetic factors exist or not in the realization of hand preference, was done on 124 monozigotic twins (62 pairs) and 128 dizigotic twins (64 pairs) and 1195 singleton students. The ages of the students are between 7 and 18. In assessing hand preference, Oldfield Inventory (Oldfield, 1971) was used. The hand discordance in monozigotic and dizygotic twin pairs (one is riht- handed, the other is left-handed) was approximately seen at the same rate and any significant difference in the twin pairs in terms of hand preference could not be found (P>0,05). When we compared the singletons with twin pairs, again, we could not find a significant difference in any group in terms of hand preference (P>0,05). When we look at the rates of familial sinistralty both in the twins and singletons, we could not find a significant relationship between FS and hand preference in the twins (P>0,05). On the other hand, in the singletons whose family has left-handedness, the rate of left-handedness was significantly high compared with the ones whose family has no left-handedness and the rate of right-handedness was low (P<0,001). No meaningful relationship was found between consanguineous mating and hand preference (P>0,05). A significant relationship between left-handedness and being exposed to various diseases was seen in the singleton, it is only a borderline significance (P<0,10). When we evaluate these results and the information in the references, as a whole, we got the result that a multifactorial (plygenic) inheritance might have role in the realization of hand preference. Key Words: Handedness, monozygot twin, dizygot twin, familial sinistralty, multifactorial inheritance.