Hakimiyet-i Milliye gazetesinde Şeyh Said ayaklanması

Abstract

Soğuk bir kış günü başlayan ve tarihe Şeyh Said Ayaklanması olarak geçen bu ayaklanmanın birçok sebebi bulunmaktadır. Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarında yapılmış olan inkılâplar, bağımsız bir Kürdistan Devleti kurma fikri ve dış etkenler bu ayaklanmanın başlıca sebepleri arasında gösterilebilinir.Yeni kurulmuş Türkiye Cumhuriyeti'nin girişmiş olduğu inkılâp hareketleri toplum içerisinde bir takım insanları rahatsız etmiştir. Bu rahatsızlıklara başka faktörlerde eklenince şark vilayetlerimizde bir ayaklanma baş göstermiştir. Bu ayaklanma kısa süre içerisinde genişlemiş ve gelişmiştir. Ancak hükümet ilk başlarda bu ayaklanmayı basit bir asayiş sorunu olarak görmüş ve pek fazla üzerinde durmamıştır. Ayaklanmanın vahim bir hal almasıyla birlikte Ankara'da keskin değişimler yaşanmaya başlamıştır. Hükümet değişmiş ve Takriri Sükûn Kanunu çıkarılmıştır. Ankara'da ayaklanmaya karşı alınan bu tedbirlerle birlikte basın da ayaklanmaya daha çok yer vermeye başlamıştır. Yeni hükümetin izlemiş olduğu kararlı politika neticesinde ayaklanma bölgesindeki vaziyet isyancıların aleyhine dönmeye başlamıştır.Ayaklanma hızlı bir şekilde başlayıp yayıldığı gibi hızlı bir şekilde de bastırılmıştır. Ayaklanmanın bastırılması ile Türkiye Cumhuriyeti yeni bir döneme girmiştir. İstiklâl Mahkemeleri kurulmuş, ayaklanma ile alakadar olan herkes bu mahkemelerde yargılanmıştır. Bu yargılamaların sonunda Türkiye tarihinde derin izler bırakan bir takım cezalar verilmiştir. Bazı basın organları ile ilk muhalefet partisi kapatılmış ve ayaklanmanın önde gelen isimleri idam edilmiştir.

There are various reasans of this rebellion which started in a winter and named as Şeyh Said Rebellion. The main reasons of the rebellion were to found a ındependent Kurd Government, revolutions of Turkısh Government in the first years of Turkısh Republic and outside factors effecting the rebellion.Some people were dissatisfred with the revolution movements of newly founded Turkısh Republic. With the additan of other factors, rebellion started in the Anatolian cities. At first, Government gave the rebellion minar importance and didn?t do much. Ankara Government. Government was changed and law of Takriri Sükun was formend. Press gave more importance to the rebellion by the precautians of rebellion. As a result of the determined politics of new government, the situation in the rebellion regian became against the rebels.Rebellion was preuented as fast as it began. By the control of the rebellion, Turkısh Republic entered a new period. In the İndependence Courts, the people who were related to the rebellion were judged. As a result of these judgements, some punishments were gıven to the related peaple. Some pres organizations and the first opposition party were closed an the leaders of the rebellion were executed.