Septik şok tedavi yönetiminde, farklı düşük doz steroid tedavilerinin morbidite ve mortaliteye etkileri

Abstract

Sepsis, ağır sepsis ve septik şok, on yıllar içinde tedavi yönetimindeki birçok gelişmelere rağmen, önemini son derece koruyan bir sağlık problemidir. Özellikle `septik şok` durumu, yoğun bakım ünitelerinde ciddi ilgi ve özenli bir tedavi gerektiren, morbiditesi ve mortalitesi yüksek bir süreçtir.Sepsis tedavi protokolünde; sepsis farkındalığının oluşması ve sepsisin ilerleyişinde oluşabilecek sorunların müdahalesinde gecikme olmaması, mümkün olduğunca etkili ve geniş spektrumlu ilaçların sistemik olarak verilmesi ve yetmezlik gelişen organlara yönelik destek tedavilerinin başlanması hedeflenmektedir.Karadeniz Teknik Üniversitesi, Tıp Fakültesi Klinik Araştırmalar Etik Kurulu tarafından 28.05.2013 tarihli 330 sayılı etik kurul onayı ile, Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı Yoğun Bakım Ünitesi kapsamında, Ocak 2004 ile Ocak 2014 tarihleri arasında, yoğun bakım ünitesine kabul edilmiş ve uygun kriterleri kapsayan 89 septik şoklu hasta çalışmaya dahil edildi. Çalışmaya dahil edilen hastaların dosyaları retrospektif (geriye dönük) olarak tarandı ve 60 septik şoklu hastanın hidrokortizon tedavisi, 29 septik şoklu hastanın deksametazon tedavisi aldığı tespit edildi. Her gruptaki hastaların, yatış günü ve septik şok tanısı aldıktan sonraki 10 gün boyunca tüm klinik ve labaratuvar takipleri incelendi.Her iki gruptaki septik şoklu hastaların; yatış günü dahil olmak üzere septik şok tanısı sonrası 10 gün boyunca, `demografik özellikleri, yoğun bakım yatış nedenleri, yoğun bakım yatış süreleri, ek sistemik hastalık varlığı, septik şok süreleri, mekanik ventilatör süreleri, yoğun bakım mortaliteleri, 28. gün mortaliteleri, APACHE II ve SOFA skorları, hipoksi skorları, organ disfonksiyon durumları, hemodinamik değişimleri (ortalama arteryel basınç, kalp hızı, CVP değeri, vasopressör tedavi ihtiyaçları...) ve prognostik labaratuvar tetkikleri (prokalsitonin, CRP, arteryel kangazı laktat düzeyi, kan glukoz değeri) saptanarak istatiksel analizler yapılıp anlamlı bir farklılık varlığı araştırıldı.Septik şoklu her iki hasta grubunun demografik verileri ve yoğun bakıma ilk yatış günü verileri incelendiğinde iki grup arasında anlamlı bir farklılık yoktu (p>0,05). 10 günlük takip süresi boyunca, Hidrokortizon tedavi grubundaki hastaların; APACHE II skorlarının 8. ve 10. günde, SOFA skorlarının 6. ve 7. günde anlamlı düzeyde daha düşük olduğu (p<0,05), ortalama arteryel basınçların 8. günde daha yüksek olduğu (p<0,05), kalp atım hızlarının 9. günde daha düşük olduğu (p<0,05), SIRS kriter pozitiflik sayısının 9. ve 10. günde daha düşük olduğu (p<0,05), arteryel kan gazı laktat değerinin 9. günde daha düşük olduğu (p<0,05) ve grup içindeki değişimler dikkate alındığında birçok parametrede daha avantajlı olduğu bulundu.Yapılan analizler sonucunda; hidrokortizon tedavisi alan hasta grubunda, septik şok süresinin anlamlı düzeyde daha kısa sürdüğü, yoğun bakım mortalitesi ve 28. gün mortalitesinin anlamlı derecede daha düşük olduğu görüldü.Çalışma sonucunda; septik şoklu hastalarda, uygun endikasyon oluştuğunda, düşük doz steroid tedavisi olarak `hidrokortizon` kullanılmasının, deksametazon kullanılmasına göre morbidite ve mortalite açısından daha olumlu ve avantajlı bir yaklaşım olduğu kanısına varılmıştır.

Sepsis, severe sepsis and septic shock are extremely important health problems despite many advances in treatment methods in last decades. Especially, septic shock situation is a critical process whose morbidity and mortality are high and that requires serious and attentive therapy in intensive care units. In the sepsis therapy protocol; the formation of sepsis awareness, the absence of any delay in the intervention of the problems that may occur in the progression of sepsis, systemic administration of effective and wide spectrum-drugs as possible, the initiation of supportive therapy for organs occurring failure, are targeted.89 septic-shock-patients who are accepted to intensive care unit and consisted of the essential criteria included to this study, between January 2004 and January 2014, within the scope of Anesthesiology and Reanimation Department Intensive Care Unit with the Ethics Committee Approval No:330 in the date of 28.05.2013, by Karadeniz Technical University, Faculty of Medicine, Clinical Researches Ethics Committee. Files of patients accepting to the study were scanned retrospectively and it was detected that 60 septic-shock-patients were taken the therapy of hydrocortisone and 29 septic-shock-patients were taken the therapy of dexamethasone.We searched the existence of significantly difference, made statistical analysis and detected demographic features, reasons of intensive care unit admission, duration of intensive care unit stay, existence of another systemic disease, durations of septic shock, durations of mechanical ventilators, mortalities of intensive care unit, mortalities of 28th day, scores of APACHE II and SOFA, scores of hypoxia, situations of organ dysfunctions, hemodynamic changes (average arterial pressure, heart rate, CVP level, necessities of vasopressor therapy…) and prognostic laboratory techniques (procalcitonine, CRP, arterial blood gase lactate level, blood glucose level) for patients with septic shock in both groups, during ten days (including the day of admission to intensive care) after the diagnosis of septic shock.We found that in patients of Hydrocortisone treatment patients: APACHE II scores were significantly lower on 8th and 10th days, SOFA scores were significantly lower on 6th and 7th days (p<0,05), mean arterial pressures were higher on 8 th days (p<0,05), heart beat rates were lower on 9th day (p<0,05), number of positive SIRS criterias were lower 9th and 10th days (p<0,05), lactat value of arterial blood gases were lower on 9th day (p<0,05), until 10 days follow-up duration and also considiring the group variables lots of parameters have more advantages.As a result of performed analyses, in the patient group with hydrocortisone therapy; it was observed that duration of septic shock is significantly shorter, mortality in intensive care 28th day mortality are significantly lower levels.As the result of this study, in patients with septic shock, when appropriate indication happens, we concluded that using `hydrocortisone` as low level steroid therapy is more favorable and advantageous approach than using `dexamethasone` in terms of mortality and morbidity.