Trabzon il merkezinde otizm tanısı ile eğitim gören çocukların ailelerinde stres, tükenmişlik düzeyi ve yaşam kalitesinin değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Otizm; yaygın gelişimsel bozukluklar arasında en sık görüleni ve hayatı en olumsuz yönde etkileyenidir. Çocuklarının sürekli ilgi ve bakım gerektiren bu yetersizliği nedeniyle otizmi olan çocukların ailelerinin aile ilişkileri bozulmakta, sosyal yaşantıları ve sağlık durumları olumsuz yönde etkilenmektedir. Ailelerin hangi alanlarda sorun yaşadığı bilinirse çocuklara verilen eğitim ve psikolojik destek hizmetlerinin yanında ailelere verilen hizmetlerin de niteliği ve niceliği arttırılabilir. Bu araştırmada amaç; otizmi olan çocuğa sahip olan ve olmayan aileleri ?stres düzeyi?, ?yaşam kalitesi? ve ?tükenmişlik düzeyi? açısından karşılaştırmaktır.Yöntem: Araştırmaya otizm tanısı almış, okula ve rehabilitasyon merkezine devam eden 35, yalnızca rehabilitasyon merkezine devam eden otizmi olan 21, normal okula devam eden, gelişimsel bozukluğu olmayan 40 çocuğun anne babaları denek olarak katılmıştır. Katılımcılara Sosyodemografik Veri Formu, Aile Tükenmişliği Ölçeği, Yaşam Kalitesi Ölçeği ve Aile Stresini Değerlendirme Ölçeği uygulanmıştır.Bulgular: Otizmi olan ve olmayan çocuğa sahip anne babaların puanları karşılaştırıldığında; Yaşam Kalitesi Ölçeği' nin tüm alt boyutlarında (sağlığı algılama, global sağlık anlayışı, esenlik, fonksiyonel durum) otizmi olan çocuğu olan ailelerin puanları anlamlı derecede yüksek bulunmuştur. ASDÖ' nün tüm alt boyutlarında ve toplamında, ATÖ' nün tüm alt boyutları ve toplamında otizmi olan çocuğa sahip ailelerin puanları, sağlıklı çocuğa sahip ailelerin puanlarına göre anlamlı derecede yüksek bulunmuştur. Okula gitmeyen otizmi olan çocuklar yalnızca SF?36' nın işlev yetersizliği alt boyutu bakımından okula giden otizmi olan gruptan anlamlı düzeyde farklılık göstermiştir. Bu ölçekten aldıkları puanların ortalaması, okula devam eden otizmi olan çocukların anne babalarına göre daha yüksektir.Sonuç: Otizmi olan çocuğa sahip ailelerin sağlıklı çocuğa sahip ailelere göre daha fazla stres ve tükenmişlik yaşadığı ve daha düşük yaşam kalitesine sahip oldukları ortaya konmuştur.

Object: Autism is a pervasive developmental disorder which is the most common and which effects the life of child and family in the worst way. The family?s social life, family relationship, economic level, and health is effected negatively because of children?s autism. It should be important to know about problems that families have to help them by giving psychological and educational support. The aim of this study is to compare the parents who have an autistic child according to ?quality of life?, ?burnout level? and ?level of stress? with parents who have children without autism.Method: The sample of the research was consistent of 35 mothers and fathers whose children have autism going to school and rehabilitation center. Twenty-one parents of children who have autism and going only rehabilitation center and 40 parents of children going to regular school without autism.For data collection, a questionnaire consisting of 17 question to solicit the personal information, Family Stres Scale, Quality of Life Scale and Family Burnout Inventory were used.Results: Parents of children without autism had highers scores than parents with autism on all total and subscales. There is only difference on the level of functioning subscle of Quality of Life Scale between parents of autistic children going to school and not going to school. Parents of children with not going to school had higher score than the parents of children going to school.Conclusion: Parents children with autism have higher burnout and stress levels and lower quality of life than the parents with children without autism.