Koroner arter bypass greft ameliyatı olan bireylerin taburcu olduktan sonra evde bakım bağımlılığı ve bakım gereksinimleri

Abstract

Koroner Arter Bypass Greft (KABG) sonrası dönemde hastalarda çeşitli fizyolojik ve psikososyal sorunlar görülebilmektedir. Özellikle kısa sürede taburcu olan hastalar ameliyat sonrası ortaya çıkan sağlık sorunlarının çoğunu evde yaşamaktadırlar. Tanımlayıcı ve ilişki arayıcı türde olan araştırma KABG ameliyatı geçiren bireylerin evde karşılaştıkları bakım gereksinimlerini ve bakım bağımlılıklarını belirlemek amacıyla gerçekleştirildi. Araştırmanın örneklemini KABG ameliyatı olan 107 hasta oluşturdu. Veriler araştırmacı tarafından geliştirilen soru formu ile telefonla görüşme yöntemiyle toplandı. Verilerin değerlendirilmesinde; yüzdelik, Mann Whitney U, Kruskall Wallis Varyans Analizi, tek yönlü varyans analizi, korelasyon ve bağımsız gruplarda iki ortalama arasındaki farkın önemlilik testi kullanıldı. Evde yaşanılan sağlık sorunlarının; uyku, ağrı, solunum sistemi, gastrointestinal sistem ve aktiviteye ilişkin sorunlar şeklinde sıralandığı belirlendi. Uyuyamama, göğüs ağrısı, öksürük, konstipasyon ve yatak içi sabit pozisyonu koruyamamanın hastaların evde en çok bakım gereksinimi duydukları sorunlar olduğu bulundu. Hastaların beşte dördünün banyo yapmak için tamamen ve dörtte üçünün giysilerini değiştirmek için kısmen bakım vericilerine bağımlı olduğu belirlendi. Gastrointestinal sisteme ilişkin sorun yaşamanın bakım bağımlılığını etkileyen önemli bir değişken olduğu (p=.0001); diğer sorunların ise bağımlılık durumu için istatistiksel anlamlılık oluşturmadığı (p>.05) saptandı. Kadın olmanın, evde bakım gerektiren sağlık sorunu sayısı (p<.0001) ve bağımlılık için (p=.01) önemli bir değişken olduğu bulundu. Hastaların evde bakım gerektiren sorunları arttıkça bağımlılıklarının da arttığı (p=.009) belirlendi. Çalışma sonuçları KABG sonrası hastaların taburculuk eğtimlerinin ve evde bakım hizmetlerinin planlanmasında yol gösterici olarak kullanılabilir.

Various physiological and psycho-social problems may be seen among the patients after coronary artery bypass graft (CABG). Particularly; patients who are discharged within a short time undergo most of the health problems occurring during post-surgery period at home. Having a descriptive and correlational model, the study was undertaken to identify dependency and needs at home of the patients who had CABG. The sample of the study was composed of 107 patients who had CABG. The data were gathered using a questionnaire form designed by the researcher by telephone interviews. For the data analyses; percentages, Mann Whitney U, Kruskall Wallis Variance Analysis, one way variance analysis, correlation and significance test for the difference between two means (Independent Groups) were employed. The health problems seen at home were listed below in order: sleep problems, pain, respiratory system problems, gastrointestinal system problems and activity problems. It was found out that the problems about which the patients needed care at home most were inability to sleep, chest pain, coughing, constipation and inability to keep the position in bed. It was explored that four fifth of the patients were fully dependent on caregivers to have a bath while three fourth of them were partly dependent on caregivers to change clothes. It was noted that having problems associated with gastrointestinal system were an important factor that affected care dependency (p=.0001) whereas other problems did not create a statistically significant difference in terms of care dependency (p>.05). It was seen that being a female was an important variable for the number of the problems that required healthcare (p<.0001) and dependency (p=.01). It was identified that as the number of the patients' problems that required healthcare at home increased so did their care dependency (p=.009). The results of the study may be utilized as a guide in planning patients' discharge-trainings and homecare-services after CABG.