Klinik laboratuvarlarda veri yönetim sistemi ile referans aralık temelli veri analiz yöntemlerinin geliştirilmesi; Trabzon deneyimi

Abstract

Giriş: Referans aralık kavramı laboratuvar testlerinin yorumlanmasında kullanılan temel araçtır. Her laboratuvar kendi popülasyonunu yansıtan referans aralık değerlerini belirlemelidir.Amaç: Bu çalışmada laboratuvarımızda çalışılan 26 adet klinik kimya parametresinin laboratuvarımıza ve bölgemize ait referans aralıklarının hesaplanması amaçlandı.Metot: Laboratuvarımızda 4 yıl boyunca (2013-2016) çalışılan klinik kimya testlerine ait sonuçlar excel programına aktarıldı. Anormal sonuçların dışlanması için verilere filtrasyon uygulandı. Klinik laboratuvarlarda üretilen sonuçlar genellikle Gaussian dağılıma uygun olmadığı için verilere Box-cox transformasyon yapıldı. Elde edilen verilerden Bhattacharya yöntemine göre indirekt olarak referans aralık değerleri hesaplandı. Harris-Boyd ve Effect Size değerlerine göre parametreler cinsiyet açısından alt gruplara ayrıldı.Sonuçlar: ALT, BUN, CK, GGT, HDL-K, Kreatinin, T.Demir ve Ürik asit parametrelerinde kadın ve erkek referans değerleri arasında anlamlı fark gözlendi. Bu çalışmada Albümin, D.Bil, PO4, T.Kalsiyum ve Sodyum alt limitleri, Albümin, AST (Erkek), GGT, Glukoz, HDL-K (Erkek), Klor, T.Bil, Magnezyum, T.Demir (Erkek) ve PO4 parametrelerinin üst limitleri dışındaki değerlerin üretici firma tarafından sunulan değerlerden farklı olduğu tespit edildi. Diğer çalışmalarla karşılaştırıldığında da bölgeler arasında farklı değerlerin olduğunu belirledik.Tartışma: Bu çalışma hastane verileri kullanılarak İndirekt metotla referans aralık hesaplanabileceğini göstermiştir. Fakat gerekli veri sayısı, dışlanacak veriler, alt gruplara ayırma ve aşırı uç değerlerin atılması kriterleri ile referans aralığı hesaplarken seçilecek yöntemin ne olacağı hakkında literatürde yeterli çalışma mevcut değildir. İndirekt yöntemin, bu konu hakkındaki çalışmaların artması ve standardizasyonun sağlanması ile gelecekte direkt yöntemin yerini alacağını düşünmekteyiz. Anahtar kelimeler: Referans aralık, Bhattacharya yöntemi, Box-cox transformasyon

Introduction: The reference range is the primary tool used to interpret laboratory test results. Each laboratory should determine reference range values that reflect their population.Aim: In this study, it was aimed to calculate the reference intervals of our laboratory and our region for 26 clinical chemistry parameters which are performed in our laboratory.Method: The results of the clinical chemistry tests performed in our laboratory for 4 years (2013-2016) were transferred to the excel program. Filtration was applied to exclude abnormal results. Because the results produced in clinical laboratories are generally not normally distributed, Box-cox transformation was used. From the data obtained, reference interval values were calculated indirectly according to the Bhattacharya method. According to the Harris-Boyd and Effect Size values, the parameters were divided into subgroups in terms of sex.Results: Significant differences were found between male and female reference values for ALT, BUN, CK, GGT, HDL-C, Creatinine, T. Demir and Uric Acid parameters. In this study, other than lower limits of Albumin, D.Bil, PO4, T. Calcium and Sodium, and upper limits of Albumin, AST (Male), GGT, Glucose, HDL-C (Male), Chlorine, T. Bil, Magnesium, and PO4 parameters are different from the values provided by the manufacturer. When compared to other studies, we also found that there are different values between regions.Discussion: The results of this study suggest that the reference intervals could be calculated by the indirect method by using hospital data. However, in the literature there doesn't exist enough studies about the necessary data number, seperating into subgroups, criteria of omitting extreme values and selecting the methods to estimate the reference intervals. We suggest that the indirect method will be using in the future as studies on this issue increase and as the standardization is ensured. Key words: Reference range, Bhattacharya method, Box-cox transformation