Postnatal 21 – 49. günler arasında uygulanan 900 mhz elektromanyetik alanın farklı gelişim dönemlerindeki erkek sıçanların hipokampus morfolojisine etkisi

Abstract

Çalışmanın amacı, 900 megahertz (MHz) elektromanyetik alan (EMA) etkisine maruz kalan erkek sıçanların, farklı gelişim dönemlerinde hipokampus morfolojisinde meydana gelebilecek olan değişikliklerin araştırılmasıdır. Çalışmada 21 günlük, 36 adet Spraque Dawley cinsi sıçan kullanıldı. Sıçanlar her bir grupta eşit sayıda olacak şekilde (n = 6), Kontrol 1, Kontrol 2, Sham 1, Sham 2, EMA 1 ve EMA 2 olarak gruplarına ayrıldılar. EMA gruplarına ait sıçanlara, EMA uygulama kafesi içerisinde 21. günden itibaren 29 gün boyunca günde 1 saat süre ile kesintisiz 900 MHz EMA uygulandı. Sham gruplarına ait sıçanlar 29 gün boyunca günde 1 saat süre ile EMA uygulaması yapılmaksızın EMA kafesinde tutuldular. Kontrol gruplarına ait sıçanlara ise herhangi bir uygulama yapılmadı. Kontrol 1, Sham 1, EMA 1 grupları 50. günde; Kontrol 2, Sham 2 ve EMA 2 grupları ise 79. günde sakrifiye edildiler. 2. grup sıçanlara 50-79. günler arasında herhangi bir uygulama yapılmadı. Sakrifiye edilen sıçanların beyinleri çıkarıldı, rutin histolojik aşamalardan geçirilerek bloklandı ve mikrotom yardımıyla kesildi. Elde edilen kesitler; cresyl fast violet, hematoksilen eozin (H&E) ve TUNEL ile boyandı. Cresyl fast violet ile boyalı kesitlerde stereolojik yöntemler kullanılarak hipokampusun cornu ammonis bölgesinde piramidal nöron sayımı yapıldı. Ayrıca H&E ve cresyl fast violet ile boyanmış kesitlerde histopatolojik, TUNEL metodu ile boyalı kesitlerde apoptotik indeks değerlendirmeleri yapıldı. Histopatolojik değerlendirmelerde EMA gruplarının kesitlerinde hipokampus bölgesinde vakuolizasyon, koyu sitoplazmalı piramidal hücreler, hücre diziliminde düzensizlikler ve hilus bölgesinde kısmi açılmalar tespit edildi. EMA gruplarının apoptotik indeks değerleri diğer gruplara göre istatistiksel olarak anlamlı derecede yüksekti. Stereolojik analizlerde EMA gruplarının piramidal hücre sayısının diğer gruplara göre istatistiksel olarak anlamlı derecede azaldığı ancak EMA grupları arasında anlamlı bir farkın olmadığı tespit edildi. Sonuç olarak çalışma bulgularımızdan yola çıkarak postnatal 21 – 49. günlerde uygulanan 900 MHz EMA'nın erkek sıçanların hipokampus bölgesinde histopatolojik değişikliklere ve piramidal hücre sayısında azalmaya neden olduğunu, EMA maruziyetinin olmadığı 50- 79. günler arasında da EMA etkisinin devam ettiğini söyleyebiliriz.

The purpose of this study was to investigate potential changes in the morphology of the hippocampus at different stages of development of male rats exposed to 900-megahertz (MHz) electromagnetic field (EMF). Thirty-six Sprague Dawley rats at the age of 21 days were used. Rats were divided equally (n = 6) into Control 1, Control 2, Sham 1, Sham 2, EMF 1 and EMF 2 groups. Continuous 900-MHz EMF was applied to the rats in the EMF groups for 1 hour a day over 29 days, starting from postnatal day 21, within an EMF application cage. Sham group rats were placed inside the EMF cage for 1 hour a day over 29 days without EMF exposition. No procedure was performed tothe control group rats. The Control 1, Sham 1 and EMF 1 group rats were sacrificed at day 50, and Control 2, Sham 2 and EMF 2 group rats at day 79. No procedure was performed to the '2' group rats between days 50 and 79. The sacrificed rats' brains were removed, embedded in blocks following routine histological procedures and sectioned using a microtome. The sections were stained with cresyl fast violet, hematoxylin and eosin (H&E) and TUNEL. Pyramidal cell numbers at the cornu ammonis were counted using stereological methods in sections stained with cresyl fast violet. Histopathological evaluations were performed in the sections stained with H&E and cresyl fast violet, and apoptotic index evaluations were performed on TUNEL-stained sections. Vacuolization, pyramidal cells with dark cytoplasm and irregularities in cell array in the hippocampus and partial separations in the hilum were determined at histopathological analysis. Apoptotic index values of the EMF (0.05) groups were significantly higher than those of the other groups. Stereological analysis revealed a statistically significant decrease in the pyramidal cell numbers in the EMF groups compared to the other groups, but no difference between the two EMF groups exist. In conclusion, on the basis of our study findings, 900-MHz EMF applied on postnatal days 21-49 caused histopathological changes in the male rat hippocampus, and the effect of EMF persisted between days 50 and 79, when no additional exposure was taken place.