Veled Çelebi`nin `Hayru`l-Kelâm` adlı eseri (İnceleme-metin)

Abstract

`Veled Çelebi'nin Hayru'l-Kelâm Adlı Eseri` başlıklı çalışmamızda ahlâkî faziletlere dayalı vasiyetler ve bu geleneğin örneklerinden Hayru'l-Kelâm ele alınmıştır. İnsanlığın varoluşundan bu yana edinilen tecrübeler bir sonraki nesillere aktarılmış, gelecek nesillere bir yol haritası çizilmiştir. İnsanoğlu bunu vasiyetler yazarak veya yazdırarak yapabilmişlerdir. Türk-İslam Edebiyatında hayli öneme sahip olan vasiyet-nâmeler zamanla ahlâkî nasihatleri içeren edebî bir tür haline gelmiştir. Bu vasiyet-nâmelerden bir tanesi Hz. Pîr Mevlanâ Celaleddin Rumî tarafından ilan edilmiş ve Menâkıbü'l-Ârifîn isimli eserde Arapça olarak yerini almıştır. İnsanoğluna her daim aşkı ve muhabbeti aşılayan Mevlâna hazretleri ömrünün sonlarında öz olarak bıraktığı bu vasiyete Konya Mevlâna Dergâhı son dönem postnişinlerinden Veled Çelebi İzbudak bir şerh yapmış ve Vasiyet-nâme-i Şerîf Şerhi - Hayru'l-Kelâm ismiyle yayımlamıştır. Harf inkılabından bir süre önce basılan eser son dönem Osmanlı Türkçesinin nadide örneklerinden biri olmuştur.Bu çalışma üç bölümden müteşekkildir. Birinci bölümde Vasiyet kavramı, Vasiyet-nâme türü ve bazı vasiyet-nâmelerden örnekler sunulmuştur. İkinci bölümde yakın bir geçmişte yaşayan münevver Veled Çelebi İzbudak'a yer verilmiş ve kaleme aldığı ilk eseri Hayru'l-Kelâm incelenmiştir. Üçüncü bölümde ise Arap alfabesiyle yazılan eserin latinize edilmiş versiyonu yer almıştır.Anahtar Kelimeler: Vasiyet, Vasiyet-nâme, Hz. Mevlana'nın Vasiyeti, Veled Çelebi İzbudak, Hayru'l-Kelâm, Mevlevilik

The study titled `Veled Chelebi's Work named Khayr al-Kalam `, the tradition of testament or last will based on moral virtues and Khayr al-Kalam which is one of the examples of this tradition are discussed. The gained experiences have been transferred to the next generations since the existence of humanity and a road map has been drawn for the next generations. Human beings were able to declare this by writing or made it write the wills. Last wills, which are very important in Turkish Islamic Literature, have gradually become a literary genre that includes moral advice. One of these wills was declared by Pîr Mevlâna Jalaluddin Rumî and this last will has taken a part in the Arabic language in Manāqeb al-'Ārefīn (The Feats of the Knowers of God). Mevlana, who has always instiled the love to human beings, has left a last will at the end of his life. Veled Chelebi Izbudak, one of the last sheikh of Konya Mevlana Lodge, made a commentary on Mevlana Rumi's testament (last will) and published it with the name of Vasiyetname Shareef Sharh - Khayr al-Kalam (Commentary of the Holy Last Will - The Beneficial Words). The work, which was published shortly before the Turkish Alphabet Revolution, was one of the rare examples of Ottoman Turkish in the last period.This study consists of three parts. In the first chapter, the concept of last will, last will genre and examples of some wills are presented. In the second part Veled Çelebi İzbudak, the recently-lived highbrow, took place and his first work Khayr al-Kalam was examined. In the third part, the work written in the Arabic alphabet turned into latinize version.Key Words: Last Will, Last Will Genre, Mevlana Rumi's Last Willl, Veled Chelebi Izbudak, Khayr al-Kalam, Mevlevi Order