HIV /AIDS hastalarında anti-retroviral tedavi uyumunu etkileyen faktörler

Abstract

Giriş: Antiretroviral tedaviye uyum HIV enfeksiyonunun tedavisinde başarılı olmak için kritik noktadır. Uyumu tanımlayan kabul görmüş ortak bir görüş mevcut değildir. Tedavi uyumunu belirlemek için hasta beyanı sık kullanılan yöntemler arasındadır. Bu tez çalışmasında, hastalarımızın yüksek etkinlikli antiretroviral tedaviye uyum oranını incelemek ve tedavi uyumunu artırmak için ilişkili faktörlerin tanımlanıp uyumunun arttırılması için nelerin yapılabileceğinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Materyal-Metod: 2017/216 protokol numaralı etik kurul onayı alındıktan sonra 1 Ocak 2018–31 Temmuz 2018 tarihleri arasında polikliniğe başvuran HIV/AIDS tanısıyla takipli, en az 3 ay (3-216) ART kullanım öyküsü olan ve çalışmaya katılmayı kabul eden 72 hasta çalışmaya dahil edildi. Hastaların sosyodemografik özellikleri, olası bulaş yolları, başvuru nedenleri, klinik özellikleri, komorbid hastalıkları, başlanan tedaviler ve bunlara ait yan etkileri, kullanmakta olduğu ek tedaviler, klinik ve laboratuvar bulguları, duygu durumları incelenerek uyuma etkisi araştırıldı. Hastaların tedavi uyumu hasta beyanına dayanarak, Uyum Değerlendirme Merkezi (Center for Adherence Support Evaluation) kriterleri kullanılarak hazırlanan CASE uyum testi ile değerlendirildi. Bulgular: Hastalarımızın %72,2'si erkek, %27,8'i kadındı. Hastaların ortalama yaşları 44,9± 14,8'di. Hastalarımızın % 59,7' si tedaviye uyumlu olarak tanımlandı. Hastalarımızın %83.3'ü tek tablet olan tedavi rejimleri kullanmakta idi. En sık kullanılan kombinasyon tenofovir alafenamide + emtrisitabin + elvitegravir/kobisistat idi. Hastaların yaşı, eğitim durumu, takip aralığı, duygu durumu, keyif verici madde kullanımı, ek hastalıkları tedavi uyumunu etkiler iken cinsiyeti, medeni hali, yaşadığı yeri, mesleki durumu, bulaş yolu, yurt dışı ziyareti, sigara/alkol kullanımı, ko-enfeksiyon varlığı, kullandığı ART rejimi, ART süresi, ek tedavileri, ilaç yan etkisi, HIV RNA düzeyi, mutlak CD4 sayısının tedavi uyumuna anlamlı etkisi bulunmadı.Sonuç olarak; HIV enfeksiyonunda olduğu gibi, sürekli ilaç kullanılması gereken kronik hastalıkların tedavi başarısında ilaç uyumu çok önemlidir. Çalışmamızda uyumu etkileyen faktörlerden bazılarının değiştirilemeyeceği ancak değiştirebilir faktörlere yönelik uyumu artırmak için yapılacak çalışmaların uymu artıracağı sonucuna varılmıştır.

Background/Aim: Adherence of antiretroviral therapy is critical to succeed in the treatment of HIV infection. There is no approved opinion for the definition of adherence. Patient declaration is one of the commonly used methods to determine treatment compliance. In this study, we aimed to investigate the compliance rate of our patients with high-efficacy antiretroviral therapy, identify factors related to compliance to improve treatment compliance and determine what can be done to increase compliance. Materials and Methods: After the approval of the ethics committee, it is protocol number 2017/2016, 72 volunteer patients who are diagnosis with HIV / AIDS and have history of ART use for at least 3 months (3-216) admitted to the outpatient clinic between 1 January 2018 and 31 July 2018 were included in the study. The sociodemographic characteristics of the patients, the possible transmission routes of the disease, the reasons for admission, clinical features, comorbid diseases, the treatments initiated and their side effects, additional treatments, clinical and laboratory findings, and mood were evaluated. Treatment compliance was determined on the basis of patient declaration. The compliance test was conducted using the Center for Adherence Support Evaluation criteria. Results: The mean age of the patients was 44 years, 72,2 % were male, 27,8 % were female, 59.7% of our patients were defined as treatment compatible. Eighty-three percent of our patient were used single tablet treatment regimens and the most commonly used combination was tenofovir alafenamide + emtricitabine + elvitegravir / cobisistate. Age, educational status, follow-up interval, depressive mood, substance abuse, comorbidities were statistically associated with medication adherence but gender, marital status, place of residence, occupational status, transmission route, visiting abroad , smoking / alcohol use, co-infection, ART regimen, ART duration, additional treatments, drug side effects, HIV RNA level, absolute CD4 count were not statistically associated with medication adherence. As in HIV infection, medication compliance is very important in the success of treatment of chronic diseases that require continuous medication. In our study, it was concluded that some of the factors that affect compliance cannot be changed, but the studies to increase compliance to changeable factors will increase compliance.