Annelerin emzirme öz yeterliliğine annelik fonksiyonel ve postpartum depresyon durumunun etkisi

Abstract

Araştırma, annelerin emzirme öz yeterliliğine annelik fonksiyonel ve postpartum depresyon durumunun etkisini incelemek amacıyla tanımlayıcı tipte yapıldı. Araştırmanın evrenini, Gümüşhane il merkezinde bulunan 11 Aile Sağlığı Merkezine başvuran ve 2-6 aylık bebeği olan anneler oluşturdu. Araştırmanın örneklemini ise, evrenin bilindiği durumlarda kullanılan formüle göre hesaplanan 254 anne oluşturdu. Veriler; `Anne Tanıtıcı Bilgi Formu`, `Emzirme Öz Yeterlilik`, `Edinburgh Postpartum Depresyon`, `Barkin Annelik Fonksiyonu` ölçekleri ile toplandı. Verilerin değerlendirilmesinde yüzdelik, ortalama, Student-t ve tek yönlü Anova testleri, Lineer Regresyon, Pearson ve Spearsman korelasyon analizleri kullanılmıştır. Araştırmaya alınan annelerin ölçek toplam puan ortalamaları ise Emzirme Öz Yeterliliği 57.201±7.612, Postpartum Depresyon 8.516±5.304, Annelik Fonksiyonu 74.055±11.738 olarak belirlenmiştir. Yapılan regresyon analizinde annelerin emzirme öz yeterliliği üzerine annelik fonksiyonu ve postpartum depresyonun %31.5 oranında toplu etkisi olduğu saptanmıştır. Annelik fonksiyonunun; öz bakım (ß=0.273, p=0.000), anne psikolojisi (ß=0.531, p=0.012), bebek bakımı (ß=0.563, p=0.033), anneliğe uyum (ß=0.341, p=0.021) ve sosyal destek (ß=0.098, p=0.358) alt boyutlarının emzirme öz yeterliliği üzerine %33 oranında toplu etkisinin olduğu belirlenmiştir. Annelerin emzirme öz yeterliliği ile postpartum depresyonu arasında negatif (r=-0.338, p=0.000), annelik fonksiyonu arasında ise pozitif (r=0.565, p=0.000) yönde bir ilişki saptanmıştır. Annelerin emzirme öz yeterliliği ile yaşı (r=-0.139, p=0.027), doğum sayısı (r=-0.124, p=0.048) arasında negatif, bir kez emzirmedeki ortalama emzirme süresi arasında (r=0.178, p=0.004) pozitif yönde ilişki belirlenmiştir. Sonuç olarak çalışmamızda annelerin emzirme öz yeterliliğini annelik fonksiyonu ve postpartum depresyonun etkilediği belirlenmiştir.Anahtar Kelimeler: Anne, Annelik Fonksiyonu, Emzirme Öz Yeterlilik, Hemşirelik, Postpartum Depresyon

This study was conducted as descriptive research that aimed to examine the effect of maternal functioning and postpartum depression status on mothers' breastfeeding self-efficacy. The population consisted of the mothers with babies aged 2-6 months old who applied to 11 family health centers in the city center of Gümüşhane. The sample was 254 mothers calculated by using the formula of sampling from a finite population. The data was collected using the `Mother Identification Information Form`, `Breastfeeding Self-Efficacy Scale`, `Edinburgh Postpartum Depression Scale` and `Barkin Scale of Maternal Functioning`. To evaluate the data, percentage, mean, Student t-test, one–way ANOVA, linear regression, Pearson and Spearman correlation analysis were used. The total score averages that mothers obtained from Breastfeeding Self-Efficacy, Postpartum Depression and Maternal Functioning were determined as 57.201 ± 7.612, 8.516 ± 5.304, and 74.055 ± 11.738 respectively. In the regression analysis, maternal functioning and postpartum depression were found to have a cumulative effect on breastfeeding self-efficacy by 31.5%. It was determined that the sub-dimensions of maternal functioning such as self-care (ß = 0.273, p = 0.000), mother psychology (ß = 0.531, p = 0.012), infant care (ß = 0.563, p = 0.033), adaptation to maternal role (ß = 0.341, p = 0.021) and social support (ß = 0.098, p = 0.358) had a 33% cumulative effect on breastfeeding self efficacy. There was a negative correlation between breastfeeding self-efficacy and postpartum depression (r = -0.338, p = 0.000) but a positive correlation between breastfeeding self-efficacy and maternal functioning (r = 0.565, p = 0.000). A negative correlation was found out between breast feeding self-efficacy and age (r = -0.139, p = 0.027), the number of births (r = -0.124, p = 0.048) while a positive correlation was determined between breast feeding self-efficacy and the average duration of breastfeeding at a time (r = 0.178, p = 0.004). In conclusion, our study shows that mothers' breastfeeding self-efficacy is affected by maternal functioning and postpartum depression. Key Words: Breastfeeding Self-Efficacy, Maternal Functioning, Mother, Nursing, Postpartum Depression