Mekan tasarımında kavram geliştirme sürecine analitik bir yaklaşım

Abstract

Tasarlama eylemine yönelik ilk adımların oluşumunda tasarımcının zihninde geçen sürece yönelik olan bu araştırmanın konusu, kavram geliştirme sürecidir. İnsanların doğada deneyimleyerek edindiği kavramlar ve bu kavramlara yapılan yorumlar, yaratıcılık adı altındaki tüm eylemlerin temelini oluşturmaktadır.Çalışmanın birinci bölümünde problemin konusu, alanı ve yöntemine dair genel bir bilgi verilmiş ve yapılan literatür araştırmasıyla, çalışmanın konumu belirlenmiştir.Çalışmanın ikinci bölümünde, kavram kelimesinin genel tanımları ve özellikle mekan tasarımı disiplinine yönelik anlamları incelenmiştir. Tasarlama eyleminde tasarımcının doğadan deneyimlediklerini ve bu deneyimlere kattığı bir üst yorumları tarifleyen kavram ve konsept kelimelerinin farkına değinilmiştir. Tasarım sürecinin başlangıcı, bazen çok kısa sürede gerçekleşen ve dışarıdan izlenmesi zor olan; bazen de uzun ve oldukça dışavurularak yaşanan bir süreçtir. Bu anlamda çalışma, ikinci bölümde yapılan genel tanımlamaların yönlendirmesiyle; zihinde tasarıma çıkış noktası olabilecek ilk verilerin oluşmaya başladığı aşama ve sonrasında bu verilerin kavramlaştırılarak yorumlanmasıyla elde edilen, tasarımı yönlendirici sistemin oluşumunu içeren aşama olarak iki ana bölümde incelenmiştir.Çalışmanın üçüncü bölümünde, tasarımcının süreçte kendisine çıkış noktası olabilecek kavramlara ulaşmaya çalıştığı aşama incelenmektedir. Bu aşamada tasarımcı bazen daha rasyonel bir yaklaşımın başlangıcı olarak tasarımda çözülmesi beklenen tanımlı problemlerden yola çıkar. Bazen de daha sezgisel bir başlangıçla tasarımcı, kendi problemini yaratır. Tasarımcıyı harekete geçiren etkileşimler, pek çok farklı veri alanından kaynaklanabilmektedir. Bu noktada önemli olan, tasarımcının doğadan edindiği verilere uyguladığı soyutlama işlemidir. Geçmişten bu yana insana ait içgüdüsel bir düşünme şekli olan soyutlama, tasarımcının kavramlara ulaşabilmesi için gerekli olan düşünmedir.Dördüncü bölümde, tasarımcının belirlediği kavramların ilk kez dışlaştırılarak görünür hale geldiği konsept geliştirme süreci ele alınmıştır. Farklı kavramların birbirleriyle bağdaştırılarak yorumlandığı bu süreçte her tasarımcı, kendine özgü bir takım araçlar kullanır ve kendisine bir yol çizer. Düşüncenin maddeleşerek paylaşılma yollarından biri olan mekan tasarımında iletişimi sağlayan en önemli süreci tarifleyen konseptin geliştirilme süreci araştırılmıştır.Sonuç bölümünde ise genel bir değerlendirme yapılmış, tasarımcının kavrama ulaşma ve kavramı geliştirme işlemlerinin tasarımcıya özgü bir farkındalıkla gerçekleşmesinin bütün tasarım sürecine olan katkısı vurgulanmıştır.

This research studies the mental process on the first steps of designing which is notion formation process. Obtaining notions by experiencing the nature and reproducing them are the basic activities of creativity.The first chapter gives general information about the subject, field and method of the problem. The literature research which is studied in the first chatpter forms the dissertation.The second chapter studies the general definitions of notion and focuses on its meanings in the space design field. It compares the differences between notion -which are acquired from nature- and concept which are reproduced by these acquisitions-. The beginning stage of the design process is sometimes a rapid occuring and hard monitored; sometimes a slowspeed and expressionist stage. In this case, this dissertation examines the first datas which are the starting point of the design process and the developed derivatives of these datas in two main sections.The third chapter examines the attaining activities for notions which soon will become the starting point for design. In this stage the designer uses a rational approach to start on which are defined problems. On the other hand, the designer uses a more intuitive way to start and creates his/her own problem. These interactions could cause from a variety of different sources. At this point, the important action is abstracting the datas which are obtained by nature. From past to present, abstraction is an instinctive way of thinking which is a must for attaining notions.The fourth chapter studies the notions defined by the designer becoming expressed for the first time as concepts. Every designer uses their own ways and tools to reconcile and reproduce notions at this stage. The tool of communicating in space design process -one of the ways of embodiment process of thought- concepts development process is examined.An overall assessment is made in the final chapter. The attaining process for the notion, the development actions which should be realized by the designers awareness are highlighted.