Deneysel otoportre çözümlemeleri

Abstract

Portre, Meydan Larousse Ansiklopedisinde ?bir kimsenin resim, fotoğraf vb. ile yapılan tasviri? şeklinde açıklanır (Meydan Larousse-C10-287). Otoportre ise, sanatçının portre konusu olarak kendisini seçmesidir.Portre ve otoportre yaklaşık 5000 yıldır, yaşamın içinde yer alır. Portre dinsel amaçlarla, öbür dünyaya yolculukta kimliği belirtmek için; imparatorların gücünü ve egemenliğini göstermesinin bir aracı olarak; Hristiyanlığın ortaya çıktığı ve yayıldığı dönemlerde İsa?nın ve dinsel olayların tasviri ile inananların üzerindeki etkiyi arttırmak için; soyluların, varsılların güçlerini sergilemek ve görüntülerini geleceğe aktarmak amacıyla resmedilmiştir.Otoportre çalışmalarında, sanatçının varoluşuyla ilgili sorulara yanıt aradığını görmekteyiz. Otoportrenin konusu doğrudan ?ben? ile ilgilidir. ?Ben? olgusu yüzyıllardır, insanların temel problemlerinden birisi olmuştur. Varoluşçu felsefenin ortaya çıkışından sonra Kierkegaard, Heidegger, Nietzsche, Sartre, Rollo May, Victor Frankl gibi pek çok düşünür ve psikolog, ?varlık?, ?güç istenci?, ?benlik bilinci? gibi farklı isimlerle ve yaklaşımlarla, ?ben? olgusu üzerinde kafa yormuşlardır. Özellikle son 200 yılda, baş döndürücü bir hızla gelişen endüstri, teknolojik yenilikler, gittikçe gelişen ve küreselleşen kapitalist sistem, soğuk savaşlar, iç savaşlar, ekolojik dengenin bozulması gibi ekonomi, politika, çevre ile ilgili ve insanın içinde yaşadığı dünyayı şekillendiren olaylar zinciri varoluş sorunlarına yol açmaktadır. ?Benlik bilinci? oluşturma güçlüğü yaratan kavramlar, yukarıda sözünü ettiğimiz düşünürlerden yola çıkılarak özgürlük, endüstrileşme, yalnızlık, yabancılaşma, güven, ölüm, doğa, simülasyon vb. şeklinde sıralanabilir.Günümüzde otoportre, toplumsal olaylara ve gerçeklere ilgi duyan birçok sanatçının, çağdaş bir yaklaşımla, toplumsal sorunları kendi bedenleri ya da görüntüleri üzerinden yansıttıkları bir alan haline gelmiştir.Bu sanat çalışması kapsamında, çağdaş insanın varoluş sorunları irdelenip; otoportre üzerinden farklı plastik biçimlerde ifade edilmeye çalışılmıştır. Yağlı boya çalışmalarda metafor olarak kullanılan ?şeritler?, çağımızın kaotik ortamında varoluş sorunlarına yol açan etkenleri simgeler. Asamblaj çalışmalarda ?yüz parçası kalıpları? kullanılarak, benlik bütünlüğü oluşturmaya çalışan birey ifade edilmek istenmiştir. Benliğe kuvvet veren bu çalışmaların temelinde, resim yapma sürecinden duyulan heyecan ve coşkunun yanı sıra varoluşu gerçekleştirme çabası vardır. Yapılan uygulamalı çalışmaların düşünme, tasarlama ve gerçekleştirilme aşamalarında büyük bir heyecan duyulmuş, özgün ve etkili bir dil geliştirebilmenin olanakları araştırılmıştır. Konuyla ilgili olarak yapılan çok sayıda otoportre çalışması ve eserlerin oluşum süreci detaylı olarak raporda yer almıştır. Seçilen sanat çalışması konusu bağlamında yapılan otoportre çalışmaları sergi olarak sunulmuştur.Anahtar Sözcükler: Portre, otoportre, varlık, varoluş, benlik bilinci

Portrait is defined as