Bir form ikilemi: Brahms, Opus 83, IV

Abstract

Brahms'ın Opus 83 piyano konçertosunun, üzerinde belki de en çok tartışılan, hatta teorisyenleri ikileme düşüren özelliği, dördüncü ve son bölümü olan Allegretto grazioso'nun biçimsel yapısıdır: `Sonat-rondo mu, yoksa sonat-allegro mu?` Burada ilginç olan husus, benzer bir ikilemin, sonat-rondonun kendisi için de geçerli oluşudur. Zira, formu bambaşka şekillerde formüle eden teorisyenler olduğu gibi, sonat-rondoyu yok sayan görüşlere de rastlanır.Böylesi bir tablo, bu çalışmanın çıkış noktasını teşkil etmiş ve Allegretto grazioso'nun formunu net biçimde ortaya koyan bir analiz gerçekleştirilmesi amaçlanmıştır. Beş ana boyuttan oluşan ve bölmeden cümleye dek farklı düzeylerde form öğelerinin saptandığı analiz sonucunda, aşağıdaki temel sonuçlara ulaşılmıştır: • Bölüm, bir sonat-allegro değil, sonat-rondodur. • Yukarıda anılan ikilemin nedenini, biri Gelişme'nin, diğeri de Coda'nın önüne gizlenmiş olan iki a periyodu oluşturmaktadır.• `Sonat-allegronun, Brahms'ın kullandığı tüm form kalıpları içinde birincil önceliğe sahip olduğu` gerçeğinden hareketle, bestecinin, Allegretto için de çıkış noktası olarak sonat-allegroyu tasarladığı; daha sonra ise, söz konusu gizleme eylemi yardımıyla, formu ustalıklı bir biçimde sonat-rondoya dönüştürdüğü düşünülebilir. Anahtar Sözcükler Brahms, Opus 83, Allegretto grazioso, sonat-rondo, sonat-allegro, form analizi

Possibly the most disputed feature which even keeps theorists in a dilemma, on Brahms's second piano concerto, opus 83, is the formal structure of the last movement, Allegretto grazioso: `Sonata-rondo or sonata-allegro?` An interesting case at this point is the existence of a similar dilemma on sonata-rondo itself. Yet, there have been theorists formulating the form in a large range of diversity as well as some disregarding the existence of the form. Such a frame forms the launchpad of this study and an analysis suggesting the formal structure of Allegretto grazioso precisely is aimed.As a result of the analysis consisting of five main dimensions and detecting every single unit from phrase to section on each layer thoroughly, the following main results have been carried out:• The movement is not a sonata-allegro, but a sonata-rondo.• The seed of the dillemma mentioned above is the two `a` periods hidden before the Development and the Coda.• Starting from the fact that `sonata-allegro has the greatest priority in Brahms's formal schemes`, it can be thought that the composer might have designed a sonata-allegro for the movement at first, but then have changed the form into a sonata-rondo proficiently with the hiding practice mentioned before. Keywords: Brahms, Opus 83, Allegretto grazioso, sonata-rondo, sonata-allegro, form analysis