Seçilmiş Türk efsanelerinden etkileşimli bir elektronik kitap uygulaması

Abstract

Anadolu'nun kültür mirası olarak adlandırılan kaynaklarından esinlenilerek bir yol haritasının oluşturulduğu ve etkileşimli öğretim materyallerinden biri olan resimlenmiş elektronik kitabın hazırlandığı bu tez çalışması, ülke değerlerinin önemini, bilinirliğini ve erişimini kolaylaştırma amacı taşımaktadır. Tez çalışmasının birinci bölümünde çalışmanın sorunu, konusu, kapsamı, amacı, önemi ve yöntemi ile ilgili bilgiler verilmekte, mitoloji ve mitolojiyi kapsayan kavramlarla ilgili tanımlar yapılmakta, Türk efsaneleri ve destanların tarihsel oluşum süreci, biçimleri ve temalarına yer verilmektedir. Efsanelerin tarihsel oluşum sürecinin kuramsal incelenmesinin ardından seçilmiş Türk destanları ve efsanelerinden örnekler ele alınmakta ve Türk efsaneleri hakkında açıklamalara yer verilerek konuyla ilgili derlenmiş kaynak oluşturulmaktadır. `Türk Efsaneleri İle İlgili Yapılmış Grafik Tasarım Ürünlerinin İncelenmesi` başlığı olan ikinci bölümde ise, konu ile ilgili yapılmış grafik tasarım çalışmaları, erişilen örneklerin görselleriyle desteklenerek açıklanmaya çalışılmaktadır. Dünya ve Türkiye'de yapılmış konu ile ilgili grafik tasarım çalışmalarının incelendiği bu bölümde ülkelerin kendi kültür ürünü olan belli başlı efsaneleri, hikâyeleri ve masallarıyla ilgili bilgiler aktarılmakta, tasarım ilkelerinden hareketle nitelik değerlendirmesi yapılmaya çalışılmaktadır. Etkileşimli elektronik yayımcılık, çoklu ortam ve yeni iletişim teknolojileri aracılığıyla görsel ve işitsel öğelerin bir arada kullanılmasını sağlamakta ve izleyiciye eğlenceli/keyifli bir öğrenme süreci yaşatmaktadır. Ses, görüntü, metin, video gibi ögelerle birden fazla duyuya aynı anda hitap etmesi, süreci destekler niteliktedir. Bu durumdan hareketle, günümüzde eğitim kurumlarının bilgi erişim teknolojilerini geliştirmesi de göz önünde tutularak, öğretim materyallerinin söz konusu gelişmiş donanımlara uygun olarak hazırlanması gerekmektedir. Bu nedenle uygulama çalışmasının elektronik bir grafik ürüne dönüştürülmesi, `Elektronik Yayımcılık ve Elektronik Kitaplar` başlıklı üçüncü bölümü oluşturmuştur. Bu bölümde, elektronik yayımcılığın tanımı, Dünya'daki ve Türkiye'deki gelişimi ele alınmakta, elektronik yayım türlerine kısaca değinilmekte ve bu türlerden elektronik kitaplar detaylı bir şekilde incelenmektedir. Elektronik kitapların tanımı, gelişimi, biçimleri, donanımları, okuma cihazları, yazılımları, olumlu ve olumsuz yönleri açıklanmaktadır. Yeni medya tasarımı, çoklu ortam ve tasarım süreci başlığı altında çoklu ortam öğrenme kuramı incelenmekte, Richard E. Mayer'in geliştirdiği Çoklu Ortam Kuramı Tasarım İlkeleri, kullanıcının öğrenme becerisi üzerindeki etkileri detaylı bir şekilde işlenmektedir. Bununla beraber, çoklu ortam uygulama alanları, tarayıcı tabanlı uygulamalar, taşınabilir cihazların işletim sitemleri olan iOS ve Android tabanlı uygulamalar ve söz konusu uygulamaların arayüz geliştirme tasarım ilkelerine yer verilmekte, elektronik kitap oluşturma süreçleri, tasarım değerlendirme yöntemi aşamalarıyla ele alınarak bölüm tamamlanmaktadır. Öğretim materyalleri, ders kitabı niteliğinde kullanılan kaynak kitaplara verilen ad olarak tanımlanabilir. Bu çalışmada da, belli yaş aralığındaki çocukların okumaları gerektiği düşünülen efsaneler, yeniden ele alınarak kurgulanmakta, üç farklı sonla biten bir masal oluşturulmakta ve elektronik ortamda yayımlanacak etkileşimli resimlenmiş bir e-kitap tasarlanmaktadır. Var olan efsanelerden hareketle yeniden kurgulanan `Ab-ı Hayat` adlı masalın, elektronik kitap uygulamasının yapıldığı bölüm ise tez çalışmasının dördüncü bölümünde ayrıntılı bir şekilde yer almaktadır. Bu bölümde masalın oluşum sürecinde ön çalışma olarak da bilinen sinopsis ve senaryo çalışmasına yer verilmekte, tasarım sürecinin oluşum aşamaları olan kavram tasarımı ve buna dâhil öykü panosu, karakter tasarımı, mekân oluşturma ve uygulama tekniği ile ilgili bilgiler, yapılan uygulama örnekleriyle zenginleştirilerek anlatılmaktadır. Çalışmanın uygulama tekniğinin analizi, resimleme ve tipografi uygulaması da açıklanmakta, resimlenen ve tasarlanan sahnelerin elektronik kitaba dönüştürülme süreci ayrıntılı bir şekilde ele alınmaktadır. Uygulama çalışmasının değerlendirilmesi ve gelecek için yeni alan önerilerinin belirlenmesiyle bölüm tamamlanmaktadır. `Seçilmiş Türk Efsanelerinden Etkileşimli Bir Elektronik Kitap Uygulaması` başlıklı Sanatta Yeterlik Tezi kapsamında yapılan `Ab-ı Hayat` adlı resimlenmiş etkileşimli elektronik kitap uygulaması, tarayıcı tabanlı bir elektronik kitap olarak tasarlanmıştır. Kitabın ekran çözünürlükleri ve mobil uyumluluğu geliştirilmiş, bu sebeple taşınabilir cihazların tarayıcılarında da kusursuz görüntülenebilmektedir. Kitabın, iOS ve Android işletim tabanlı cihazların uygulama depolarından erişiminin gerçekleştirilebilmesi için ve çevrimdışı kullanımın sağlanabilmesi için, uygulamanın tekrar gözden geçirilmesi ve adı geçen işletim tabanlı uygulamaların tasarım ilkeleri göz önünde tutularak kitabın sonuçlandırılması planlanmaktadır. `Ab-ı Hayat` adlı elektronik masal kitabı, Çoklu Ortam Kuramı Tasarım İlkeleri gözetilerek tasarlanmaktadır. Kullanıcıların öğrenme, kavrama, hatırlama ve ilişkilendirme becerilerinin etkili bir öğrenme süreci ile kazanılması, adı geçen ilkelere uyulması ile gerçekleştirilir. Bu nedenle tezin uygulama çalışmasının detaylandırıldığı dördüncü bölümünde, sahnelerin tasarım süreçleri Çoklu Ortam Kuramı Tasarım İlkeleri kapsamında geliştirilmekte ve değerlendirilmektedir. Yeni iletişim donanımlarının/teknolojilerinin çeşitlendiği ve kullanımının yaygınlaştığı enformasyon çağı olarak da adlandırılan içinde bulunduğumuz dönemde, bilgi ve iletişim teknolojileri gelişmekte, kitle iletişim araçları da teknolojiyi etkili olarak kullanır duruma gelmektedir. Böylelikle iletişim teknolojilerinin kullanımı, kitleler arası iletişimi kolaylaştırmakta ve hız kazandırmaktadır. Yeni medya donanımları, çoklu ortam ve etkileşimli iletişim araçları, insanoğlunun yaşamında önemli bir yerde durmaktadır. Hâlihazırda bakanlıklarca desteklenen öğretim materyallerinin geliştirme projeleri de eğitim ve öğretim alanında söz konusu iletişim teknolojilerini kullanılır duruma getirmektedir. Bu nedenle tez çalışmasının kullanım alanı elektronik ortam olarak belirlenmiştir. Teknolojiyi günlük yaşamına kolaylıkla aktarabilen kişiler ise, çalışmanın hedef kitlesini oluşturmaktadır. Etkileşimli iletişim araçları sayesinde bireylerin etkinliğinin arttırılması ise uygulama çalışmasının başlıca sorunsalı olmaktadır. Uygulama çalışması olarak hazırlanan ve sözü edilen yeni iletişim teknolojilerinin kullanıldığı elektronik kitap, verimli bir tasarım ve değerlendirme sürecinin bir ürünü olarak sonuçlandırılmakta ve kullanıcılara sunulmaktadır.Anahtar SözcüklerTürk Efsaneleri, Resimlenmiş Hikâye, Resimleme, Etkileşimli Elektronik Kitap,Elektronik Yayımcılık, Etkileşim, Çoklu Ortam, Çoklu Ortam Tasarım İlkeleri, E-kitap.

This thesis study, in which a course of action is set inspired by the sources that are named as Anatolia's cultural heritage and in which the electronic book that is one of the interactive learning materials is prepared, carries the aim of easing the importance, awareness and accessibility of national values. In the first section of my thesis, there is information about problem, subject, scope, aim, significance and method of the study, definitions of mythology and concepts involving mythology, including historical formation process, form and themes of Turkish epics and legends. Subsequent to the theoretical examination of the legends' historical formation process, examples of selected Turkish epics and legends are discussed and by giving explanations on Turkish legends, a compiled source is formed on the subject. In the second section of the thesis in the title of `Review of Graphic Design Products Made With Regard To Turkish Legends`, graphic design works made on the subject are tried to be explained supported with images of examples that are accessed. In this section, which graphic design works made in the World and Turkey on the subject are examined, information is conveyed about certain legends, stories and tales as products of countries' own culture, qualitative assessment is endeavoured based on design principles.Via multimedia and new communication technologies, interactive electronic publishing enables visual and audial elements to be used together and thus give the audience an enjoyable/pleasant learning process. As the elements such as audio, image, text, video appeal to multiple senses simultaneously, this supports the process. Considering this situation, by taking how educational institutions are developing their information access technologies nowadays into account, it is necessary for the teaching materials to be prepared in pursuant of aforementioned advanced equipment. For this reason, converting the application work into an electronic graphic product formed the third section titled as `Electronic Publishing and E-books`. In this section, definition of electronic publishing and its development throughout the World and Turkey are considered, electronic publishing types are briefly mentioned and among these types, e-books are examined in detail. Definition of e-books, development, forms, equipment, reading devices, software and their positive or negative aspects are explained. Multimedia learning theory is being examined under the title of new media design, multimedia and design process and the effects of Design Principles for Multimedia Theory developed by Richard E. Mayer on the learning ability of the user are covered in detail. Nevertheless, multimedia application areas, browser-based applications, applications based on operating systems for mobile devices such as iOS and Android and interface development design principles of applications at issue are considered, by including e-book creation process and design assessment stage, the section is completed. Teaching materials can be defined as the name which is given to source books that are used as textbook. In this study also, the legends which are thought that they should be read by children in a certain age range are reconsidered by fictionalising, a tale which ends with three different endings is formed and an interactively illustrated e-book which will be published in electronic media is designed. The section in which the e-book application of tale called `Ab-ı Hayat` (Adam's Ale) based on existing legends is made takes place in the fourth section of the thesis study in detail. In this section, synopsis and scenario studies which are also known as pre-study in the formation process of the tale are included, concept studies which are the formative stages of the design process and information about storyboard, character design, space creation and application technique which are taking part in these formative stages are explained by being enriched with application examples. Analysis of the application technique of the study, illustration and typography application are also explained and the process of turning the scenes that are illustrated and designed into an e-book is considered in detail. The assessment of the application study and with specifying new field suggestions for the future, the section is completed. The application of illustrated interactive e-book `Ab-ı Hayat` that has been created in the scope of the Proficiency in Arts Thesis having the title of `An Interactive Electronic Book Application Interacted with Selected Turkish Legends` has been designed as a browser-based e-book. Screen resolutions and mobile compatibility of the e-book has been developed and for this reason it can also be displayed in the browsers of mobile devices perfectly. In order to be able to access the e-book from the application storages of iOS and Android-based devices and enable its offline usage, it is planned to reconsider the application and in regard to the design principles of mentioned operating based application it is planned to finalize the book. The electronic storybook `Ab-ı Hayat` has been designed considering the Design Principles for Multimedia Theory. For users, gaining the skills of learning, comprehending, remembering and associating with an effective learning process can be carried out by adapting the aforementioned principles. Therefore, in the fourth section in which the application study of the thesis is detailed, the design processes of the scenes have been developed and assessed in terms of Design Principles for Multimedia Theory. In the period we are in, also named as information age, in which new communications equipment/technology are diversified and their usage become widespread, information and communication technology is developing, mass media also has come to the state to use technology effectively. Thus, the usage of communication technology eases and accelerates the communication between the masses. New media hardware, means of multimedia and interactive media has had an important place in the lives of human beings. Projects of developing teaching materials which are supported by ministries currently make these communication technologies usable in the field of education. For this reason, the usage area of this thesis study is determined as electronic media. The people who can easily transfer the technology to their everyday life constitute the target audience of this study. Improving the effectiveness of the individuals thanks to the interactive communication tools is the main concern of the application study. The e-book which is prepared as the application study and which uses the new communication technologies aforementioned is finalized as a product of an efficient design and assessment process and it is offered to the users.Key WordsTurkish Legends, Illustrated Story, Illustration, Interactive Electronic Book, ElectronicPublishing, Interaction, Multimedia, Multimedia Design Principles, e-Book.