Cerrahi girişim sonucu gelişen peritoneal yapışıklıkların önlenmesinde kalsiyum kanal blokerleri, vitamin E ve Piroksikam`ın etkisi

Abstract

ÖZET Ondokuzmayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Cerrahi Araştırına Merkezinde ağırlıkları 165-240 gr. arasında değişen 40 Sprague-Dawley cinsi rat üzerinde yapılan bu çalışmada cerrahi girişim sonucu gelişen peritoneal yapışıklıkların oluşumu üzerine Kalsiyum Kanal Blokerleri, Vitamin E ve bir NSAİ drog olan Piroksikam'ın etkileri araştırıldı. Denekler sadece intraperitoneal şaline solüsyonu uygulanan kontrol grubu, intraperitoneal kalsiyum kanal blokerleri verilen tedavi grubu (150mg/kg), intramuskuler vitamin E verilen tedavi grubu (300 IU/kg) ve intraperitoneal piroksikam verilen tedavi grubu (60 mg/kg) olmak üzere 4 gruba ayni di. Tüm ratlara verilen tedavi programları tek doz olarak uygulandı. Tüm deneklerde Deneysel Peritonit oluşturmak için çekumda standart seroza hasarı oluşturuldu. Ratlar 14 gün süreyle (2 hafta) izlendi. 14. gün sonunda tüm ratlar aşırı eter inhalasyonu yoluyla sakrifiye edilerek relaparatomi gerçekleştirildi. İnsizyon hattındaki yapışıklıklar dikkate alınmaksızın karın içi yapışıldıkl arının yoğunluğu Siegler ve arkadaşlarının (35) önerdiği kriterlere göre evrelendirildi. Sonuçlar yapışıklıkların sıklığı,derecesi,ortalama yapışıklık skoru ve ortalama yapışıklık uzunluğuna göre değerlendirildi. Sadece intraperitoneal şaline solüsyonu verilen kontrol grubunda yapışıklıkların evre 3 ve evre 4'de yoğunluk kazandığı görüldü. Kontrol grubundaki ratlann 2'sınde (%20) evre 2, 5'inde (%50) evre 3,ve 3'ünde (%30) evre 4 derecede yapışıklık saptandı. Bu grupta ortalama yapışıklık uzunluğu 14.30 mm. olarak bulundu. Kontrol grubundaki ratlann tümünde yapışıklık gelişmesi de (%100) dikkati çeken bir özellikti. intraperitoneal kalsiyum kanal blokerleri (150 mg/kg. Verapamil) uygulanan tedavi grubundaki ratlann 6'sında (%60) evre 0, 3'ünde (%30) evre 1, Tinde de (%10) ewe 2 yoğunlukta yapışıklık görüldü.Evre 3 ve Evre 4 yoğunlukta ağır yapışıklık görülmemesi dikkat çekiciydi. Bu grupta ortalamayapışıklık uzunluğu 6.95 mm. olarak bulundu. Ratlarm 4'ünde (%40) yapışıklık gelişirken, 6 ratda (%60) yapışıklık gelişmedi. İntramuskuler vitamin E (300 IU/kg.) uygulanan tedavi grubundaki ratlann 7'sınde (%70) evre 0, 2'sınde (%20) ewe 1, Tinde (%10) evre 2 yoğunlukta yapışıklık gelişti. Bu grupta da evre 3 ve evre 4 yoğunlukta ağır yapışıklığın görülmemesi dikkati çekti. Ortalama yapışıklık uzunluğu vitamin E grubunda 6.90 mm. olarak bulundu. Yapışıklık görülen ratlarm dökümü yapıldığında 3 ratda (%30) yapışıklık gelişirken, 7 ratda (%70) yapışıklık gelişmedi. intraperitoneal Piroksikam (60 mg./kg.) uygulanan tedavi grubundaki ratların l'inde (%10) evre 0, 4'ünde(%40) evre 1, 3'ünde (%30) evre 2, 2'sinde (%20) evre 3 yoğunlukta yapışıklığa rastlandı. Kalsiyum kanal bloken grubu ile vitamin E uygulanan grupta evre 3 ve evre 4 yoğunlukta yapışıklık gözlenmezken; piroksikam uygulanan grupta 2 rat'da evre 3 yoğunlukta ağır yapışıklık gelişti. Ortalama yapışıklık uzunluğu bu grupta 11.76 mm. olarak bulundu. Kontrol grubundaki ratların tümünde yapışıklık gelişirken (%100),piroksikam uygulanan gruptaki ratlarm 9'unda (%90) yapışıklık gelişti. Peritoneal yapışıklıkları engelleme açısından; kontrol grubu ile kalsiyum kanal blokeri ve vitamin E uygulanan gruplar arasında istatistiksel olarak ileri derecede anlamlı fark bulunduğu (pO.001), ancak vitamin E grubu ile kalsiyum kanal blokerleri verilen grup arasmda peritoneal yapışıklıkları önlemek yönünden istatistiksel olarak anlamlı fark bulunamadığı görüldü (p>0.05). Sonuç olarak yapmış olduğumuz bu deneysel çalışmada peritonit modelinde gelişebilecek karın içi yapışıklıkların üzerine kalsiyum kanal blokerleri ve vitamin E'nin etkili olduğu,piroksikamın etldsinin plasebodan farksız olduğu ortaya konulmuştur. Elde edilen sonuçlar gelecekte yapılacak olan klinik araştırmalar için olumlu ve ümit verici değerler olarak düşünülmelidir.