Sürdürebilir müzelerde mekânsal tasarım kriterleri ve gün ışığı kullanımı

Abstract

Müze binaları sanat ve bilim eserlerinin sergilendiği, kuşaklar ve kültürler arası etkileşimin sağlandığı yerlerdir. Günümüzde müze ve sergi yapıları sadece sergileme unsuruyla kalmayıp, şehrin kültürel aktivitelerinin merkezi olan ve gün boyunca aktif olarak kullanılan mekanlar olmuşlardır.Günümüzde çevre kirliliği ve sorunların ortaya çıkışı ile sürdürebilirlik kavramı ve sürdürebilir mimarı kavramları de gündeme çıkmaktadır. Müze binaları ana işlevlerini gerçekleştirmek amacı ile enerji tüketimi diğer binalara göre daha yüksektir. Bu yüzden müze tasarımında düşük veya sıfır enerji tüketmek, çevre dostu ve sürdürülebilir mekânı yaratmak önem taşımaktadır.Bu doğrultuda, sürdürebilir tasarım çerçevesinde doğal enerji kaynaklarının kullanımı özellikle gün ışığı daha çok kullanılması amaçlanmaktadır. Gün ışığın kullanımı iç mekânın konforu ve kalitesine artırmanın yanı sıra enerji tüketimini de azaltmaktadır. Bu amaca ulaşmak için son yüzyılda iç mekânda gün ışığı kullanımına pek çok yeni teknik ve uygulama geliştirilmiştir. Daha öncesinde geleneksel yöntem olarak pencere ve çatı ışıklıklarıyla mekân içine alınan doğal ışık, gelişmeler sayesinde güneş ışığından maksimum yarar sağlanmaktadır.Bu tez çalışması kapsamında müze kavramı, müze mekân tasarımı, tarihsel süreç içerisinde gelişimi araştırılmıştır ve paralel olarak müze mekânında gün ışığı kullanımı da zamanla ne kadar değişimi incelenmiştir. Ayrıca sürdürebilirlik, sürdürebilir müze kavramları ve sürdürebilir müzelerde iç mekân tasarım kriterleri incelenmiştir. Bu doğrultuda sürdürebilir müzelerde doğal kaynak olarak gün ışığının kullanımı vurgulanmıştır. Müze iç mekânda gün ışığın kullanım yöntemleri araştırılmış ve sergi alanlarında gün ışığın zararlı ışınımlardan korunma ve görsel konforu olumsuz yönlerde etkilememesi için uygulanan projelerle açıklanmıştır. Bu tez çalışması doğrultusunda, California Bilim Akademi Müzesi binası ve Yeni İstanbul Deniz Müzesi örnek projeler olarak seçilmiştir. Bu binaların iç mekânda sürdürebilir kriterleri ve gün ışığı kullanımı araştırma kapsamında incelenmiş ve mekândaki gün ışığı kullanımı irdelenmiş ve son olarak örneklerimize uygun tablo hazırlanarak seçilen binaların sürdürebilir kriterleri ve iç mekânda kullanılan gün ışığı tartışılıp ve iki binayı karşılaştırarak değerlendirilmiştir.Anahtar Sözcükler:Gün ışığı, Doğal aydınlatma, İç mekân tasarımı, müze mekânı, sürdürebilir müze

The museum buildings are where that exhibit works of art and science and where that provide interaction between generations and cultures. Nowadays, museums and exhibition buildings are not only for exhibition but also are the center of cultural activities of the city that have been actively used during the day.Nowadays, whit the advent of environmental pollution and relevant problems the concept of sustainability and sustainable architectural concepts become evident in the agenda. In order to perform its main function, the energy consumption of museums is higher than other buildings. So low or zero energy consumption, eco-friendly and creation of sustainable space is important in its design.In this context, the use of natural energy resources in the framework of sustainable design is intended to be used much more particularly in the shape of daylight.The use of daylight improves the interior comfort and quality as well as reducing the energy consumption. In order to achieve this goal, in last century very new techniques and practices have been developed to use of daylight in interior spaces. Windows and skylights which were used earlier traditionally for conducting daylight to the spaces, the maximum benefits are achieved from sunlight thanks to the new developments.In this thesis, the concept of the museum, design of museum space and its development in the historical process have been investigated and also in the same time the changes of using daylight in the museum space over time have been investigated. In addition, sustainability, sustainable concepts for museums and in sustainable museums the criteria of interior design were examined. In this regard in sustainable museums the use of sunlight as a natural source has emphasized. The methods of using sunlight in the museum interior space have been investigated and the harms of using daylight in exhibition, protection from radiation and applied projects for preventing negative influence of it in visual comfort is described. In accordance with this thesis, California Academy of Sciences museum building and the new Maritime Museum in Istanbul is selected as sample projects. In these buildings the criteria of sustainable interior space and the use of daylight have been examined and the use of light in space have been analyzed and Finally, with preparing proper tables for examples, sustainable criteria of selected building and the use of daylight in interior spaces were evaluated with comparing two buildings.Key Words:Daylight, Natural lighting, İnterior Design, Museum İnterior Space, Sustainable Museum