Tarihi hamam yapılarında yeniden işlevlendirme süreci/ İran ve Türkiye`den seçilmiş örneklerin analizi

Abstract

Günümüzde toplumsal, sosyal ve kültürel açıdan yaşanan değişikliklerin sonucunda ge-reksinimler sürekli olarak değişiyor. Buna bağlı olarak yaşadığımız mekânlar sahip oldu-ğu işlevselliğini kaybedebiliyor. Dolayısı ile bu mekânlarda işlevlerinin değişimi çok sık gündeme gelmektedir. Bu değişim isteği doğrultusunda bazen mevcut binalar yıkılmakta ve yeni ihtiyaçlara bağlı olarak yeniden inşa edilmektedir. Korunması gerekli mimari kültür varlıklarımız olan yapıları yıkmak yerine işlev değişimi söz konusu olmaktadır. Yapının mimari değerleri, anlamı, anısı ve çevresine kattığı değerleri göz önünde bulun-durmadan getirilen yeni işlevler her zaman doğru olmamaktadır. Çünkü bu şekilde yapı-nın değeri, anlamı ve çevresine katkısı yok olmaktadır. Bu tez kapsamında, bu tür işlev değişiklikleri gündeme geldiğinde yapının sahip olduğu değerlerin korunabilmesi için yapılması gereken incelemeler ve izlenecek yol sistematik bir şekilde açıklanmaktadır.Eğer bir yapının yeniden işlevlendirilmesi söz konusu olursa, müdahale hassasiyeti ölçüt-lerini ve kararlarını belirlemek amacıyla, müdahale etmeden önce, mekâna has özellikle-rin tespiti için analiz yöntemlerinin oluşturulması amaçlanmaktadır. Bu analiz yöntemin-de Türkiye ve İran'dan seçilmiş olan toplam iki adet çarşı hamamı üzerinde inceleme yapılmıştır. Yapılan incelemelerde söz edilen yapıların özgün niteliklerini ne ölçüde ko-rudukları, yeni işlev gereği mekâna özgü olmayan değişimlerin belirlenmesi, yapılan de-ğişimlerin eski yapı ile uyum içinde olup olmadığı ve bu uyumun ne ölçüde olduğu analiz edilecektir. Anahtar Sözcükler: Restorasyon, Tarihi hamam, Yeniden işlevlendirme

Functional changes of buildings is increasingly becoming a hot topic more recently, as some buildings have been losing their functionality in the face of ever changing needs triggered by cultural developments in the societies. This, sometimes, leads to the demoli-tion of existing buildings and construction of new ones that will meet the current needs. However, this destruction and reconstruction approach proves unreasonable in the case of the buildings with historical, architectural and environmental values and this is where the change of functionality emerges as an important issue. Furthermore, new functionali-ties should be considered based on the historic significance, reminiscence and architec-tural values of the building in order to preserve and exploit its values worthily. The pre-sent thesis focuses on the investigations that have to be conducted in order to preserve the historical and architectural values of the buildings when functional changes are requ-ired. Process of adaptive reuse should involve using analysis methods to identify the characteristic features of the site or building before determining the criteria and making the necessary decisions. In the present thesis, the analysis method included an investiga-tion on two bathhouses located in Turkey and Iran. The investigation analyzes the extent at which the characteristic qualities of the bathhouses have been preserved; determines which changes have been done in order to facilitate the new functions; and analyzes how much consistency, if any, exists between the changes and the old structures of the buildings. Key Words: Restoration, Historic Bathhouse, Adaptive Reuse.