Bir Saygun imzası: [3,5,3]

Abstract

Eldeki verilere göre, Ahmed Adnan Saygun'un en erken, 1931-1932 tarihli Suite başlıklı eserinde kullandığını saptadığımız [3,5,3], [3,3,5] ve [5,3,3] yapıları; bestecinin 1991 yılında iki bölümünü tamamladığı ve son eseri olan 4. Yaylı Çalgılar Kuarteti de dahil olmak üzere, toplam 41 eserinde pek çok kez yinelenir. O denli ki, bu yapıyı Saygun akoru olarak nitelendirmek, abartılı bir yaklaşım olmayacaktır. Böylesi bir tablo, `bestecinin, Saygun akorunu sıklıkla ve yoğunlukla kullandığı yapıtlarında, söz konusu yapıyı nasıl ele aldığı` sorusunu akla getirmekte ve konunun ele alınacağı bir analitik çalışmayı zorunlu kılmaktadır.Bu çalışmada, söz konusu analiz, Saygun'un solo piyano için değişik yıllarda kaleme aldığı ve başlıklarında Aksak Tartılar Üzerine ibaresi bulunan dört albümünden ikincisi olan ve 1967'de tamamlanan Aksak Tartılar Üzerine Oniki Prelüd, Op. 45 örnekleminde gerçekleştirilmiştir. Analiz sonucunda aşağıdaki temel sonuçlara ulaşılmıştır:• [3,5,3] ve türevi yapılar, Prelüd:3 ve 9 haricindeki tüm prelüdlerde yoğunlukla kullanılmaktadır.• [3,5,3] ve türevi yapıları kullanımında; genişletme, bölme, ses taşıma, iç içe kullanma ve eşzamanlı kullanma olmak üzere, Saygun'a özgü beş yaklaşımdan söz edilmesi mümkündür. • [3,5,3], literatürde Bartók akoru olarak anılmakla birlikte, Saygun'un, bu yapının bir türevi olan [3,3,5]'i ilk kez kullandığı tarih, Bartók'la tanışmasından 4 (ya da 5) yıl öncesine işaret eder. Bu durum, Saygun'un, [3,5,3] ve türevlerini `Bartók'tan alıntılayarak değil, bestenigâr makamından hareketle oluşturduğu` kanısını güçlendirmektedir.AnahtarSözcüklerSaygun,[3,5,3],[3,3,5],[5,3,3],türev,Aksak TartılarÜzerineOnikiPrelüd,Op.45,bestenigâr

According to the available data, the structures [3,5,3], [3,3,5] and [5,3,3] which we identified that Ahmed Adnan Saygun used in his Suite, dated 1931-1932, are repeated many times in total of his 41 works including the String Quartet, No. 4 which is his latest composition whose two movements were completed. Therefore, it will not be exaggerated to call this structure as Saygun chord.This kind of a table brings the question of `how the composer tackled the aforementioned structure in the structures at which he frequently and intensively used Saygun chord` and this requires an analytical study. In this study, the aforementioned analysis has been conducted on Twelve Preludes On Aksak Rhythms, Op. 45 which was completed in 1967, which is the second of four albums titled as On Aksak Rhythms, which was written by Saygun for solo piano in different years.As a result of the analysis, the following main results have been carried out:• [3,5,3] and its derivatives were intensively used in all the preludes except for preludes Nos. 3 and 9.• In the usage of [3,5,3] and its derivatives, it is possible to mention four approaches special to Saygun as extension, division, voice transport, interbedded usage and synchronical usage.• [3,5,3] is remembered as Bartók chord in the literature and Saygun used [3,3,5], which is a derivative of [3,5,3], 4 (or 5) years before he met Bartók. This circumstance consolidates the impression `that Saygun composed [3,5,3] and its derivatives with reference to bestenigar maqam but not quoting from Bartók.`Keywords:Saygun,[3,5,3],[3,3,5],[5,3,3],derivative,Twelve Preludes On Aksak Rhythms,Op.45,bestenigar