Savaşın kadınlar üzerindeki yıkıcı etkileri ve Tankred Dorst`un Sur Dibinde oyununun reji uygulaması

Abstract

Alman postmodern oyun yazarlarından Tankred Dorst, iki büyük dünya savaşını eksen alarak yazdığı eserlerinde, 1920'li yıllardan bu yana savaşın yıkıcı şiddetine maruz kalan Alman toplumu'nun, savaş karşısındaki ezilmişliğini ve acılarını dile getirmiştir. Alman tiyatro yazınında politik yazarlığın öncüsü olarak tanınan Dorst, siyasetin bir uzantısı olarak tezahür eden ve bizzat içinde yaşadığı kanlı İkinci Dünya Savaşı'nın acı çehresini görmüş ve tüm gerçekliğiyle tanık olmuştur. Nazi iktidarının ataerkil ideolojilerini ağır bir şekilde eleştiren Dorst, eserlerinde genellikle toplum üzerinde erklik kurarak fiziksel ve ruhsal yıkıma neden olan savaş olgusu nu konu edinmiştir. Oyunlarında ve diğer edebi eserlerinde dramaya özgü kuralları epik ve film ögeleriyle birleştiren Dorst, eserlerinin temel yapı prensibini oluşturan Resimler Dramaturgisi ile kendine özgü bir dramaturgi anlayışı yaratmıştır. Seyirciye aktarmak istediklerini resimler yoluyla iletmeyi hedefleyen Dorst, hem rejisör hem yazar olarak ortaya çıkardığı yapıtlarıyla kollektif bir çalışma metodunu tercih etmiş kendisi de bu çalışma süresince bir danışman niteliğinde bulunarak pek çok eserler sahnelemiştir.Bu çalışmada ataerkil sistemin dayattığı bir güç ve iktidar yarışı olarak değerlendirilebilecek olan savaşların, kadınlar üzerine yansıyan yıkıcı tavrı ile savaşları başlatmadıkları halde bu durumdan en çok zarar gören kadın karakterizasyonlarının yıkımı, farklı coğrafyalar üzerine yansıyan acı görüntüleri araştırılmıştır. Uzun yıllar savaş ikliminde yaşamını sürdüren Tankred Dorst'un oyunlarına yansıyan savaş kavramı savaş ve kadın olgusu üzerinden değerlendirilmiş, dramatik metin yazarlığının miladı sayılabilecek Antik Yunan tragedyalarından başlayarak modern, postmodern oyun yazarlarının tiyatro metinlerinden yola çıkarak, kadının savaş karşısındaki çaresizliği ataerkil sistemin hakimiyetinde maruz bırakıldığı acı kaderine boyun eğişi, sebepleriyle ve sonuçlarıyla araştırılmıştır.Bu çalışmada Dorst'un kendi öz-yaşam öyküsünde de önemli bir yer tutan İkinci Dünya Savaşının tarihsel gerçekliklerini yansıttığı oyunları incelenmiş savaş ve kadın olgusu çerçevesinde yazarın Sur Dibinde adlı eseri seçilerek bir reji uygulaması yapılmıştır.Tankred Dorst, oyunlarında ülkeleri yerle bir eden ve milyonlarca insanın ölümüne sebep olarak savaşları başlatan siyasi güçleri sorgulamış, insanlığa bu kanlı savaşların kuklaları olmamaları gerektiğini ifade etmiştir. İnsanın kendi iradesi ve istençlerine göre yaşamasının erdemlilik olduğunu vurgulayan Dorst, eserlerinin ana temasını oluşturan nasıl yaşamalıyız? sorusuyla, seyirciyi düşündürmek değiştirmek ve dönüştürmek yolunu tercih eden Alman tiyatrosunun önde gelen yazarları arasında yer almıştır.Anahtar Sözcükler: Savaş, Kadın, Tankred Dorst, Sur Dibinde, Postmodernizm.

ERSU, Ayse Seval. The Destructive Effects of the War on Women and the Stage Application of Tankred Dorst's Grand Tirade at the Town Wall Play, Master Arts Study Report, Ankara 2016. Postmodern German playwright Tankred Dorst expressed the oppression and suffering of the German society which was exposed to the destructive violence of the war since 1920s in his plays which he wrote in the frame of two world wars. Dorst, recognized as the pioneer of political writing in the literature of German theatre, himself lived the bloody Second World War, witnessed the entire reality, and saw the bitter face of it which occurred as an extension of politics. Dorst criticizing the patriarchal ideology of the Nazi government heavily in his works generally chose war phenomenon that caused physical and psychological destruction by establishing power on the society as subjects in his works. Dorst combining the rules specific to drama with epic and film items in his plays and other literary works created a unique understanding of dramaturgy with Dramaturgy of Art the underlying principle of his works. Dorst who aimed at reaching the audience through images preferred a collective working method with his works as both a director and writer; moreover, he staged many works as a consultant during the work. In this study, the destructive attitude of the wars that can be evaluated as a strength and power race imposed by the patriarchal system on women, the destruction of the characterization of women who suffered the most although they didn't started the war and bitter images of war on different geographies have been researched. The phenomenon of war reflected in the plays of Tankred Dorst who lived long years of war climate was evaluated through war and woman phenomenon, the despair of women against war and their submission to the bitter fate in the patriarchal system were researched starting from the Ancient Greek tragedies that can be considered the beginning of drama to the theatre texts of modern and postmodern playwrights. In this study, Dorst's plays reflecting the historical realities of the Second World War which was an important cornerstone of his own life story were examined and a directing application was done by choosing the writer's Grand Tirade at the Town Wall play in the frame of war and women phenomenon.Tankred Dorst questioned the political forces that destructed the countries and started the wars causing the deaths of millions of people, and told people not to be puppets of those bloody wars. Dorst emphasizing the virtue of living according to our will and aspirations has taken part among the leading writers of the German theatre by preferring to puzzling, changing and transforming the audience with the question How should we live? that constituted the main theme of his works.Keywords: War, Women, Tankred Dorst, Grand Tirade at the Town Wall, Postmodernism