Deneysel kafa travmasında BOS protein S100B kinetiği, travmatize doku miktarı ile ilişkisi ve deksametazonun etkisi

Abstract

ÖZET: Bu çalışma, BOS protein S-100B'nin kinetiğini, travmatize doku miktarı ile ilişkisini ayrıca deksametazonun kontüze ve ödemli doku hacmi ile protein S-100B düzeylerine etkisini araştırma amacı ile yapıldı. Çalışmada 30 adet erişkin, ağırlıkları 2.6-3.4 kg arasında değişen, beyaz renkli, erkek, Yeni Zelanda tipi tavşan kullanıldı. Denekler rastgele iki gruba ayrılarak numaralandırıldı. Anestezi altındaki deneklerin sol paryetal kemiğine 3mm çaplı burrhole açılarak dura görünür hale getirildi. Bu alana 5300 dyn/sn'lik kuvvet uygulanarak kafa travması oluşturuldu. Tedavi grubundaki deneklere kliniğimizde pediyatrik hastalara uygulanan protokole uygun olarak 0.75 mg/kg dozda deksametazon Î.V. uygulandı. Total dozun yarısı hemen, 0.75 mg/kg dozun 1/4'lük kısımları 6, 12 ve 18. saatlerde İ.V. yapıldı. Deneklerin tamamından 30. dakika, 2, 4, 6, 7.5, 12, 24. saatlerde sisterna magna ponksiyonu ile BOS örneği alındı. BOS numuneleri, biyokimyasal analize kadar -20 °C'de saklandı. Klinik değerlendirme tamamlandı. Ardından perfüzyon fıksasyon işlemi yapılarak hacim ölçümleri için beyin total olarak çıkarıldı. Spesmenler, stereolojik mikroskop altında incelenerek ABC/2 tekniği ile hacim hesaplamaları yapıldı. BOS'da S-100B miktar analizi ise immünoradyometrik assay metodu ile yapıldı. Sonuçlar; Mann-Whitney U testi, Freidman testi ve Wilcoxon testi ile istatistiksel analize tabi tutuldu. İki grup arasında; kontüze doku hacmi ve BOS protein S-100B konsantrasyonları açısından fark yoktu (p>0.05). Ödemli doku hacimleri ise anlamlı olarak farklıydı (pO.001). Protein S-100B konsantrasyonları; 4-12. saatler arasında yüksek düzeylerde tespit edildi. Pik değere ise 7.5 saat civarında ulaşıyordu. 7.5 saatten sonra yavaşça normale doğru azalıyordu. Protein S-100B konsantrasyonları kontüze doku miktarı ile korele idi. 48Alderson ve Roberts (2) akut travmatik beyin travmaları ile ilgili çalışmaları gözden geçirdikleri makalelerinde; 13 çalışmada kortikosteroidlerin ölüm riskini azaltmada etkili bulunduğu sonucunu bildirdiler. Ayrıca kortikosteroidlerin faydası üzerindeki çelişkili sonuçların varlığını da vurguladılar. Alp (3), Korfalı ve İpekoğlu (36) ile Tevrüz ve Döşoğlu (66)'nun yazılarında deksametazonun özellikle vazojenik ödemi azaltmada faydalı etkilerinin olduğu ve kafa travmalı hastaların tedavisinde kullanılması gerektiğini konusunda görüş mevcuttur. Biz çalışmamızın sonuçlarına dayanarak; deksametazonun, literatürdeki çelişkiye, primer kortikal kontüzyona etkisiz olmasına ve potansiyel yan etkilerine rağmen, kafa travmalı hastaların tedavisinde, etraf dokunun korunması için kullanılmasının faydalı olacağına inanmaktayız. Potansiyel zararlı etkileri yakından takip edilmeli ve gerekli tedbirler alınmalıdır. Bu konuda ilave çalışmalara ihtiyaç vardır. 47Deksametazonun ödemli doku hacminde anlamlı azalma sağladığı belirlendi. Sonuç olarak; protein S-100B konsantrasyonları hasarlanmış serebral doku boyutunu yansıtmaktadır. Hasarın boyutunu en iyi 4-12. saat, ideal olarak 7.5 saat civarındaki protein S-100B konsantrasyonu yansıtır. Deksametazon özellikle vazojenik ödemin azaltılmasında yararlı etkiye sahiptir. Anahtar kelimeler: BOS, protein S- 100, kafa travması, deksametazon, kontüzyon T.C. YÜKSEKÖĞRETİM KURULU DOKÜMANTASYON MEKKF.^Î 49