Milli Mücadele döneminde Güneydoğu Anadolu (30.X.1918-20.X.1921)

Abstract

ÖZET Bu çalışma; Osmanlı devleti'nin, itilaf Devletleri ile imzaladığı 30 Ekim 1918 Mondros Ateşkes Antlaşmasını başlangıç alarak, Fransa ile Türkiye Büyük Millet Meclisi arasında Ankara Antlaşmasının imza tarihi olan 20 Ekim 1921 arasındaki süreyi incelemektir. Bölgedeki çarpışmalar hem işgalci güçlere, hem de onlardan yardım ve destek alan Ermenilere karşı genelde şehir çarpışmaları şeklinde geçmiştir. Bu cepheyi oluşturan; Antep, Urfa, Maraş ve Adana'daki savunma savaşları Milli Mücadele tarihimizde yiğitlik, kahramanlık ve fedakarlığın ulaşılmaz bir şahikasıdır. Bölgede; özellikle Fransız işgali ile başlayan Ermeni taşkınlıkları, Türklere yapılan zulüm ve hakaret, Türk kadınlarına yapılan tecavüzler Müdafaa-ı Hukuk Cemiyeti'nin yıldırım hızıyla gelişmesini sağlamış ve silahlı direnmenin zeminini hazırlanmıştır. Güney cephesindeki olaylar ve bölge halkının kahramanca mücadelesi sonucunda alınan başarılı sonuçlar Türk ordusunun, Batı cephesinde Yunanlılara karşı yaptığı mücadelede rahat hareket etmesini sağlamıştır. Bu bölgedeki şehir savaşları ve işgalcilere karşı gösterilen mücadele ve haklı direniş Anadolu'nun henüz işgale uğramamış diğer şehir ve kasabalar tarafından desteklenmiştir. Tepki ve protestolarla ortaya çıan bu tablo Türk insanının kader ve gönül birliğini ifadeII etmektedir. Anadolu'da meydana gelen bu tepki ve protestolar aynı oranda Anadolu basınına yansımıştır. Bölge halkının işgalcilere karşı göstermiş oldukları haklı direniş Fransa'yı geri adım atmaya yöneltmiştir. 20 Ekim 1921 Ankara Antlaşması bu haklı direnişin sonucudur. v

Ill SUMMARY This study investigates the time between the Mondros cease-fire pact Which was signed between the Ottoman Empire and Entente States on October 30th, 19 18 and the Ankara pact, which was signed by France and Turkey. Great National Assembly on October 20th, 1921. The fights in the region had passed as province fights against both the occupant forces and Armenians, who were supported and aided by these forces. The defence fights in Antep, Urfa, Maraş and Adana in this front, are unreachable summit of bravery, heroism and sacrifice in our National Contention. In the region, Armenian incolences, oppressions and insults against Turkish people, rapes of Turkish women, which began especially after French occupation, had caused the formation of Müdafaa- i Hukuk Cemiyeti simultanously and had prepared the background for armed resistance. The successful results obtained from the events in southern front and from the heroic behaviours of people in the region had Turkish Army to behave couragely in west Front against Wreeks. The province fights and, the contention and rightful resistance to occupants in this region, had been supported by the other unoccupied cities and towns of Anatolia were Thes picture which came outas aIV result of these reactions and protests shows the unity of Turkish people. This reactions and protests occurring in Anatolia had been reflected in Anatolian Press, too. The rightful resistance of the people in this region to occupants had forced France to withdraw. The Ankara Pact which was signed on October 20th, 1921 was the result of this rightful resistance.