Türk dış politikasının tarihsel dönüşümü ve Filistin sorunu temelinde İsrail Devleti` ni tanıma süreci

Abstract

ÖZET Bu tezde, genelde Türkiye-İsrail ilişkileri ve özelde Türkiye'nin İsrail'i tanıma süreci sırasında Türk dış politikasını etkileyen faktörler ve belirgin özellikler ele alınmaktadır. İçinde yer aldığı jeopolitik dilimde, Türk dış politikasının klasik güç ilkelerine dayanan değişimleri nasıl geçirdiği, hangi yıkıcı veya canlandırıcı dış etkilere maruz kaldığı, tarihsel süreçteki dönüm noktalan ele alınarak açıklanmaya çalışılmıştır. Denge politikasının zamanla aşındığı, devletin devamlılığım sağlamada tavize dayanan bir denge politikasının büyük güçlere toprak verme düzeyine kadar ilerlediği ve nihayetinde hangi gerekçelerle batı uygarlık sahasında ittifaka yönelmeyi tercih ettiği ortaya konulmaktadır. Türkiye'nin savaş dışı kalma politikasını basan ile uygulayarak II.Dünya Savaşı'nın yıkıcı etkilerinden korunduğu, sonraki gelişmelerin ise batılı güçlerle derinleşen bir ittifak alanı açtığı gösterilmekte ve bunun dış politikaya etkileri vurgulanmaktadır. Filistin Sorunu ve İsrail Devleti kurma yolundaki Yahudi istekleri, yukarıda anılan çerçeveler içerisinde ele alınmaktadır. Türk dış politikasının, bu sorunlara bakışı, Millet sistemi içinde Yahudilerin algılanması, Arap-Yahudi gerginliğine merkezi yönetimin tepkisi, sorunun sınırlar dışında görüldüğü zamana kadar, yani Osmanlı Devleti'nden Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin kuruluşuna kadar ele alınmaktadır. İki savaş arası dönemlerin incelenmesinden sonra, bu kez Türkiye'nin NATO kapsamında ABD ile giriştiği ilişkiler, dünyadaki değişimler, Soğuk Savaş parametreleri ve diğer faktörler değerlendirilmektedir. Bütün bu faktörlerin ışığında, Türk dış politikasının, Filistin Sorunu ve İsrail Devleti'nin kurulmasına bakışı ele alınmakta ve nihayetinde Türk dış politikasının, İsrail'i bir devlet olarak tanıma süreci, tezin ana ekseninde değerlendirilmektedir.

ABSTRACT This thesis aims to analyse the influences and characteristics of factors for the conduct of the Turkish foreign policy with regard to the Turkish-Israeli relationship in general and Turkish extension of recognition to the State of Israel in specific. Turkish foreign policy basing upon the classical principles of power had experienced deteriorating or stimulating effects caused by the changes of the so- called big powers in its geopolitical hemisphere. One of the elemantar and obvious changes seems to be a policy of balance which transformed itself to such a level that Turkish foreign policy aimed almost to stay alive by extending huge concessions to the big powers including soil. As analysed and seen in the causes of the collapse of the Ottoman Empire and tough times of the creation of the Republic of Turkey one easily understands why Turkey chose alignment within the civilized Western camp. Policy of balance proved itself effective also in later periods such as the Second World War so Turkey slipped off the war effects by non-belligerent policies on the surface but alignment with the western powers in deep. Question of Palestine and Jewish aspiration for a State of Israel had been analysed within the structures and time frames described above. In the first step this thesis is concerned with the perception of Jews in the Turkish foreign policy as a part of its Millet System, its reaction to the Arab- Jewish tension till it seized to label this question as one out of its former borders. This thesis looks also for reasons of Turkey's choice for alignment with the West referring primarily to relations with the United States within the framework of NATO and it focuses on that and the other factors of the Cold War affecting the conduct of its approach to the question of Palestine and on steps to the creation of the State of Israel. It is quite clear Turkey had to pursue a policy designed not entirely by himself but a policy in accord to the realpolitical paradigms which affected Turkey deeply as seen also in its recognition policy to the State of Israel.