II. Meşrutiyet Dönemi Meclis-i Mebusan`ında dış politika görüşmeleri (1908-1918)

Abstract

ÖZET 1908-1918 yıllarını kapsayan II. Meşrutiyet Dönemi 'nde Meclis-i Mebûsan toplam dört buçuk yıl açık kalmıştır. Bu süre içerisinde dönemin dış politika olayları; Meclisin açılış toplantıları, Hükümet programlan, bütçe görüşmeleri, gensoru ve soru önergeleri ile Meclis-i Meb'ûsan gündemine taşınmıştır. II. Meşrutiyet Meclis-i Meb'ûsan'ı dış politika açısından çok hareketli bir dönemde faaliyette bulunmuştur. Bosna-Hersek ve Bulgaristan'ın bağımsızlığını ilan etmesi, Girit'in Osmanlı Devleti'nden ayrılması, Trablusgarp ve Balkan Savaşları ile I. Dünya Savaşı gibi Osmanlı Devleti'nin sonunu hazırlayan olaylar bu dönemde cereyan etmiştir. Osmanlı Mebusları, Meclis-i Meb'ûsan gündemine gelen dış politika konularında fikirlerini açıklama imkanı bulmuşlardır. Mebusların Meclis-i Mebûsan'da ki konuşmalarında şahsi kanaatlerinin yanı sıra etnik kökenleri ve siyasal görüşlerinin de etkisi olduğu görülmektedir. İç politikada gerginleşen iktidar muhalefet ilişkileri dış politika söz konusu olduğunda ise, devletin dış politikasına zarar vermemek için daha seviyeli yapıcı bir seyir izlemiştir. Parlamenter tecrübesi çok kısa olan Osmanlı Meclis-i Meb'ûsan'ı, açık olduğu dönemlere tekabül eden dış politika konularını gündemine alarak duyarlılığını göstermiştir. Mebusların tecrübesizliği ve dış politika konularında yeterli bilgiye sahip olmamaları çekimser davranmalarına sebep olmuştur. Kurtuluş Savaşını hariç tutarsak 1960 yıllara kadar Büyük Millet Meclisinde dış politikanın bu oranda görüşülmediği dikkate alınırsa Meclis-i Meb'usan'ın davranışının önemi daha iyi anlaşılmaktadır. Yabancı parlamentoların uzun bir süreçte geldiği noktaya Osmanlı Meclis-i Meb'usan'ının kısa bir sürede ulaşması kayda değer bir gelişmedir.

II SUMMARY During the Second Constitutional Period between 1908-1918, the Ottoman Parliament (Meclis-i Mebusan) has actively worked for a period of four and half year. Within this period, political events of the time have been put on the agenda of the Parliament due to opening meetings of the Parliament, Government programs, budget negotiations, general questioning and proposals. The Parliament of the Second Constitutional Period has worked during a very active period regarding foreign policy. Events which influenced on the collapse of the Ottoman Empire such as the independence declarations of Bosnia-Herzegovina and Bulgaria, separation of Crete from the Ottoman Empire, Tripoli and Balkan Wars and the First World War have occurred during this period. Members of the Ottoman Parliament have found the opportunity to express their ideas about the foreign policy matters on the agenda of the Parliament. Their speeches were influenced not only by their personal ideas but also by their ethnic origins and political opinions. In spite of the tension on the relations between ruling and opposing parties in the inner policy, the foreign policy has showed a positive progress of good standing in order to prevent any harm on the state's foreign policy. Ottoman Parliament, having a short experience, showed its sensitivity by taking the foreign policy matters of the time on the agenda of the Parliament. Inexperience of the members and insufficiency on the foreign policy matters made the members to behave timid. If we consider the fact that foreign policy did not take place highly in the Grand National Assembly till 1960's, except the Independence Struggle, the significance of the Ottoman Parliament (Meclis-i Mebusan) is very well understood. The point at which the Ottoman Parliament has reached in a shorter time than the foreign parliaments is the evidence of this important progress.